ཁྲི་ཀ་རྐང་ཚའི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་ཀྱི་སྐོར་བཤད་པ།

བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་གཏེར་མཛོད་ཁྲོད་ཀྱི་ཆེས་རྩ་འགངས་ཆེ་བའི་རིན་ཆེན་ནོར་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པར་མ་ཟད། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་དང་ཚོ་ཁག་སོ་སོའི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་བའི་རྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ་ཐུན་མོང་གིས་གསར་དུ་སྐྲུན་པའི་རིག་གནས་ཤིག་ཀྱང་རེད།

སྤྱིར་རིག་གནས་ནི་སྣེ་འཛིང་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་སྣང་ཚུལ་གྱི་ཕྱོགས་སྡོམ་ཞིག་ཡིན་པས་ན། དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་ནི་བོད་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་ཚོ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་གསར་ཐོན་དང་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། དེ་སྤྱི་ཚོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྔོན་བསྐྱོད་འཕོ་འགྱུར་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། 《ལོ་རྒྱུས་དངོས་གཙོ་སྨྲ་བའི་སྐོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས》ལས། སྤྲ་མི་ནས་མིའི་རིགས་སུ་གྱུར་པའི་བསམ་པ་དང་བློ་རིག་ཤེས་རབ་བཅས་ནི་ངལ་རྩོལ་དུ་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་ཏེ་བྱུང་བ་དང་། ངལ་རྩོལ་གྱི་ཉམས་མྱོང་རྣམས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་བདེན་དཔང་གསལ་བོར་བྱས་སོ་ཞེས་བཀོད་པ་དང་། དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་པའི་བློ་ལྡན་མཆོག་གིས་རིག་གནས་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་དུ་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོ་སྣ་ཚོགས་ཉེར་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་བློ་རིག་ཐབས་ཤེས་དང་། ལག་ལེན་ལས་བྱུང་བའི་མཁོ་བའི་ཉེར་སྤྱད་ཀྱི་སྤྱི་མིང་ཡིན་ལ། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་ས་ཐོག་འདིར་མི་ཡི་འགྲོ་བ་བྱུང་བའི་དུས་ནས་མི་ཡི་རིག་གནས་ཀྱང་བྱུང་བའི་གནས་ལུགས་དེ་ངེས་པར་ཁས་ལེན་དགོས་ལ། དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཀྱང་འོས་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས། དེ་བས་ང་ཚོས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངག་རྒྱུན་དང་གཏམ་རྒྱུད་བཅས་ལ་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཐབས་ལམ་སྤྱད་ནས་རང་གི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས།

 དབྱིན་ཇིའི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་བ་དང་མིའི་རིགས་རིག་པ་བ་ཐེ་ལེ(Edward B.Tylor)ཡིས། རིག་གནས་ནི་རྙོག་འཛིང་ཅན་ཞིག་ཡིན་ལ། དེའི་ཁོངས་གཏོགས་སུ་ཤེས་ཡོན་དང་དད་མོས། སྒྱུ་རྩལ། ཀུན་སྤྱོད། ཁྲིམས་ལུགས། ཡུལ་སྲོལ་ལས་གཞན་སྤྱི་ཚོགས་ཁོངས་མིའི་རང་སྒེར་ལ་དབང་བའི་ནུས་པ་གང་ཡིན་དང་། ཡུལ་གོམས་གཤིས་ལུགས་སོགས་བརྩི་བའི་ལྟ་ཚུལ་བཀོད་པ་དང་། ང་ཚོའི་ཕ་མེས་ཡང་མེས་རྣམས་ཀྱིས་གསར་དུ་བསྐྲུན་པའི་ཆེས་ཐབས་ཆག་གི་མཚོན་ཆ་དང་ཡོ་བྱད་ཡིན་ནའང་འདྲ། ཆེས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་བྲག་བརྐོས་ཀྱི་ཡི་གེ་དང་ལྡེབས་རིས་ཡིན་ནའང་འདྲ། ད་དུང་གཞན་གྱི་བློ་ཡུལ་ལ་མི་འཆར་བའི་ལྷ་སྒྲུང་དང་ངག་རྒྱུན་གྱི་འདུ་ཤེས། འགྲོ་འདུག་བཟའ་བཏུང་སྐོར་དང་དུས་ཆེན། ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སོགས་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས། ལྷ་རྩིས་མོ་གསུམ་གྱི་བྱེད་སྲོལ་དང་གུས་སྲོལ་གྱི་མཛད་སྒོ་བཅས་ཚང་མ་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་འདུས་པ་ཞིག་མེད་པས་ན་། བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཡུལ་འདི་ནི་ཆེས་ཐོག་མ་ནས་ཤེས་རིག་གི་ཕ་ས། གླུ་གར་གྱི་འབྱུང་གནས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བང་མཛོད་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། ཕྱི་ནང་གི་ཤེས་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་བརྗོད་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་ལྟ་བུ་རེད། ང་ཚོ་རྐང་ཚ་ཚོ་སྡེ་ཡི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་འདི་ཉིད་ཀྱང་ཨ་མདོའི་ཡུལ་གྱི་འབྲོག་སྡེ་ཚོ་ཁག་གཞན་དང་འདྲ་བར་ནང་དོན་དང་རྣམ་པའི་ཆ་གང་ཐད་ནས་བོད་མིའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་དང་བྱེད་སྒོ། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་སོགས་དང་མ་འབྲེལ་བ་མེད་པས་སེམས་ཁམས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པར་གསལ། འདིར་བོད་ཀྱི་འབྲོག་སྡེ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་དང་མཐུན་པས་རྒྱས་བཤད་མི་བྱེད་པར་མདོར་ཙམ་བརྗོད་ན།

གཅིག  དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག་གི་སྐོར།

ངག་རྩོམ་ནི་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་ལས་ཐོན་པའི་ཁྱད་འཕགས་ཅན་གྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ངག་ཐོག་ནས་ངག་ཐོག་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཚོ་གང་མང་གི་འཚོ་བ་དང་འདོད་བློ། དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་སོགས་མཚོན་པའི་ཕུལ་བྱུང་རྩོམ་རིག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན་པས། རྐང་ཚའི་ཚོ་སྡེ་རང་ཉིད་ལའང་དམངས་ཁྲོད་དུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་ཡུན་རིང་བ་དང་། ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་དང་འབྲེལ་བའི་ས་ཆུའི་གནས་བསྟོད། རྫ་དམར་བསང་མཆོད། དགྲ་ལྷ་མཐུ་ཆེན་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་བསང་མཆོད། སྒོ་སྲུང་ཆེན་པོ་གསུར་འབོའི་（སྲིན་པོ）བསང་མཆོད། གཞི་བདག་གམ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མར་མཆོད་པའི་གསོལ་ཚིག་ཁ་དོན་དགེ་སྦྱོར་གྱི་གསོལ་ཚིག མགུར་ཚིག་སོགས་དང་སྲིད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲུང་དང་ཁེད（ལྡེའོུ）། གཏམ་དཔེ། ཁ་མཚར། གནའ་གཏམ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཆ་ནས་གཉེན་བཤད་དང་སྟོན་བཤད། ཇ་བཤད། ཆང་བཤད། འབྲས་དཀར། དམངས་གླུ། གླུ་ཤགས། རོགས་མཐུན། གླུ་གཞས་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་མང་པོ་ཡོད་དོ།།

གཉིས་པ། ལབ་ཙེའི་སྐོར།

རི་མཐོན་པའི་རྩེ་མོར་ལབ་ཙེ་བརྩིགས་པ་འདི་ནི་མི་རིགས་གཞན་གང་ལ་ཡང་མེད་པའི་བོད་ཡུལ་གྱི་ས་རྟགས་རྒྱག་སྲོལ་ཞིག་རེད། སྟོད་མངའ་རིས་ནས་སྨད་མདོ་ཁམས་ཀྱི་མཐའ་ལ་གཏུག་པའི་བར་དུ་གང་ན་ལབ་ཙེ་བརྩིགས་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་དེར་བོད་ཀྱི་མི་སྡེ་ཡོད་པའམ། ཡང་ན་སྔོན་ཆད་བོད་ཀྱི་དབང་རིས་སུ་གཏོགས་པར་གོར་མ་ཆག ལབ་ཙེ་ནི་བོད་ཀྱི་ཡུལ་རྟགས་དང་ཤེས་རིག་གི་མཚོན་བྱེད་ཅིག་རེད། དེ་ལ་《བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས》ལས། བོད་མིས་རི་ཀླུང་ལ་མཆོད་པའི་སྲོལ་མཆིས་ཏེ། གནའ་བོའི་དུས་སུ་ཚོ་བའི་མགོ་དཔོན་དགུང་དུ་གཤེགས་པའི་ཚེ། རི་ཀླུང་ལ་དུར་དུ་སྦས་ཏེ་མཆོད་ཅིང་། དེའི་མཆོད་སྟངས་ནི་མདའ་གྲི་མདུང་གསུམ་ལ་གཡང་དཀར་ལུག་གི་བལ་གྱིས་བརྒྱན་ནས་མཆོད་པ་དང་། དུས་ཕྱིས་སུ་དུར་མཆོད་དེ་ཉིད་ལབ་ཙེ་བསྟོད་པའི་སྲོལ་དུ་གྱུར་ནས་དེང་སང་གི་བར་དུ་འགྱུར་མེད་ལ། དེང་སང་རི་ག་གེ་མོ་ལ་གཞི་བདག་ག་གེ་མོ་གནས་ཞེས་བརྗོད་པའང་རི་དེ་དག་ལ་གནའ་བོའི་དུས་ཀྱི་ཚོ་དཔོན་དང་དམག་དོན་སྙན་གྲགས་ལྡན་པ་རྣམས་གནས་པར་འདོད་པ་དང་། གཞི་བདག་ལ་མཆོད་པ་ནི་རང་གི་མེས་པོར་མཆོད་པའི་སྲོལ་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་པས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་། རྐང་ཚའི་རྫ་དམར་ལབ་ཙེ་དང་ཤྭ་རྭ་ལབ་ཙེ་གཉིས་ཡུལ་འདིར་བྱུང་སྔ་བ་དང་། དེ་ལས་རྫ་དམར་ལབ་ཙེ་ནི་རྐང་ཚ་ཚོ་སྡེ་ཡི་ཡུལ་རྟགས་དང་ཤེས་རིག་གི་མཚོན་བྱེད་ཅིག་ཡིན་ཞེས་སྨོས་ཀྱང་མི་ཆོག་པ་མེད་སྙམ། ལབ་ཙེ་འདི་ནི་གནའ་བོའི་དུས་ཀྱི་ཤེས་རིག་གི་འདུ་ཤེས་དང་བསྟུན་ན་རང་གི་སྐྱེས་ལྷ་གང་དུ་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་པའི་དུས་དེ་ཙམ་ནས་རིམ་བཞིན་དར་བ་དང་། འཚོ་གནས་ཁོར་ཡུག་འདི་རུ་ཡབ་མྱེས་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་རང་བྱུང་གི་སྣང་ཚུལ་དང་འཚེ་བ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་བའི་ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་གམ་སྐྱེ་ལྷ་ཞིག་གནས་པར་གསོལ་མཆོད་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་སྐྱབས་འཇུག་ཞུ་བ། དགྲ་ལྷའི་དཔུང་རོགས་སམ་བསྡོངས་གྲོགས་མཛད་པ་དང་གནོད་འཚེ་ཞི་ཞིང་ནད་ཡམས་འགོག་པ་སོགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་བཟུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཞིག་མཚོན་ཡོད། དམག་འཁྲུག་གི་དུས་སྐབས་རིམ་གྱིས་འདས་ཀྱང་། སྔོན་གྱི་བག་ཆགས་དེས་དེང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཁྲོད་ཁ་ལས་རླུང་རྟ་དར་བ། དཔལ་འབྱོར་ལོ་ཕྱུགས་ལེགས་པ། ཁྱིམ་གྱི་ནད་གདོན་ཞི་བ། ཉེ་འབྲེལ་དང་ཚོ་བ་ནང་མཐུན་ཡོང་བ་དང་འཚོ་བ་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་སོགས་ཐམས་ཅད་བཀྲ་ཤིས་པ་བཅས་ཀྱི་ཆེད་བསྟོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ས་མཚམས་ཆུ་མཚམས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་དཔང་བོའི་ཆེད་དུ་བསྟོད་པ་བཅས་ནང་དོན་ལའང་འཕོ་འགྱུར་སྣ་མང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། ཡབ་མྱེས་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིའི་དགྲ་འགོག་ཆེད་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་ཕྱིར་ས་བཙན་ས་འདི་རུ་མཁར་རྫོང་གི་ཚུལ་དུ་བརྒྱབ་པ་དང་། ཡུལ་འདིའི་སྐྱེ་ལྷ་རྫ་དམར་གྱི་བྲག་རིའི་ཁ་གཏད་དུ་ཡོད་པས་ན་རྫ་དམར་དཔའ་མཁར་ལའང་རྫ་དམར་ལབ་ཙེ་རུ་འབོད་པ་འདི་བྱུང་། ད་དུང་ཚོ་ཁག་རང་གི་སྐྱེས་ལྷ་ཨ་མྱེས་རྫ་དམར་གྱིས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གྲོགས་དན་མཛད་པའི་ལྟས་ངོ་མཚར་བ་བྱུང་བའི་ཆ་ནས་ད་ལྟ་ཡོངས་གྲགས་སུ་རྫ་དམར་ལབ་ཙེ་ལ་རྫ་དམར་དཔའ་མཁར་དུ་ཡང་འབོད་པ་ཡིན། ཚོ་སྡེ་ནང་ཁུལ་གྱི་ཚོ་བ་སོ་སོས་བོད་ཟླ་དྲུག་པའི་ཚེས་བཅུ་གསུམ་ནས་བཅོ་ལྔ་བར་ལབ་ཙེ་བསྟོད། སྐྱ་མིས་ཉིན་ལམ་གཅིག་གིས་ཆོད་པ་དང་མཚན་མོར་གཞི་འདུག་བྱས་ནས་ནམ་ཕྱེད་དུ་གཏེར་རྒྱ་དང་ཤུག་སྡོང་སོགས་གྲྭ་སྒྲིག་ལེགས་པོ་བྱས་ཏེ། ཉི་རྩེ་སར་མ་ཕོག་པའི་སྔོན་དུ་སྤྱི་གསང་ཕུད་པ་དང་དེའི་རྗེས་སུ་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ཙམ་ལ་རྡོ་སྤུངས་བྲག་རི་ལྟ་བུའི་རྩེར་འགོ་བ་རེད། བྲག་རྩེར་བསླེབས་ནས་ཉི་རྩེ་སར་ཕོག་མ་ཐག་ཏུ་ཐོག་མར་བསང་མཆོད་དང་སྨོན་གསོལ་ཞུས་རྗེས་རླུང་རྟ་སྤུར་བ་དང་མདའ་གྲི་མདུང་གསུམ་དང་ཤིང་རྩི། ཤུག་སྡོང་སོགས་ཀྱི་རྫས་འཛུགས་པ། རྨུ་ཐག་དཀར་པོ་འཐེན་པ། མཐའ་སྐོར་དུ་མ་ཎི་དར་ལྕོག་གི་དར་ཤིང་བརྟན་པོར་བཙུགས་ནས་རྫ་དམར་གཡུ་མཚོར་བསྐྱོད་དེ་གཏེར་རྒྱག་པ་བཅས་བྱེད་སྒོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་སྣང་ངོ་། ཕྱིས་སུ་ཡག་མོའི་ལབ་ཙེ་དང་མཐོང་ཆག་ལབ་ཙེ། ཁྲ（ཁྱོ）དུང་ལབ་ཙེ། དཀར་མཛེས་ལབ་ཙེ། གཡག་རི་ལབ་ཙེ། གར་འཇམ་ལབ་ཙེ། རྩི་ཏོག་ལབ་ཙེ། འུས་འདེབས་ལབ་ཙེ། ལབ་ཙེ་ཁྱ་རོལ། རི་ཆོས་ལབ་ཙེ་ལ་སོགས་པ་བྱུང་ངོ་།།

གསུམ། ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་སྐོར།

  མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུས་འབྲོག་མི་ནི་རྒན་གཞོན་སུ་འདྲ་ཡིན་རུང་། ཆོས་ལ་དད་མོས་དང་དག་སྣང་ཧ་ཅང་ཆེ་ཞིང་འབྲོག་མི་རྒན་གཞོན་ཕལ་མོ་ཚོས་ཆོས་ཀློག་ཤེས་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་སྐྱབས་འགྲོ་དང་སྒྲོལ་མ། མ་ཎི། བསམ་པ་མྱུར་འགྲུབ་མ་སོགས་ཁ་ཏོན་མང་དུ་བྱེད་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་འདུག་ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་འབྲོག་སྡེ་འདིའི་ཡུལ་མིའི་ཁྲོད་ན་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལམ་ནང་དོན་ཟབ་མོ་ཤེས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་ཞིང་། ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་འབྲི་ཀློག་མི་ཤེས་ནའང་གོང་དུ་གསུངས་པའི་ཁ་ཏོན་དག་ནི་ནངས་དགུང་ལ་འུར་འདོན་བྱེད་པ་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་སྒོའི་ཐད་ལ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་སྟེ། སྨྱུང་གནས་དང་སྡོམ་པ་སྲུང་བ། ལུང་བསྟན་ཞུ་བ། བླ་གྲྭ་གང་རུང་ཞིག་གདན་དྲངས་ནས་རིམ་གྲོ་སྒྲུབ་པ། ཐང་སྐུ་དང་སྐུ་བརྙ་ལ་མཆོད་བཤམ་བྱེད་པ། དགོན་གནས་གྲགས་ཅན་དང་བླ་མར་མཇལ་བ། མཆོད་མེ་འཇོག་པ་དང་ཕྱག་འཚལ་སྐོར་བ་བྱེད་པ། དར་ལྕོག་འཛུགས་པ། སྐྱེ་ལྷར་ལྷ་བསང་ཀླུ་བསང་གཏོང་བ། ཇ་མཆོད། འོ་མཆོད། ཆང་མཆོད། ཟས་མཆོད་བྱེད་པ། དགོན་པ་འདེབས་པ་དང་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པ། འབུམ་ཁང་བཞེངས་པ། ཆོས་སྐྱོང་ལ་བསང་གཏོང་བ། གངས་སྐོར་དང་མཚོ་སྐོར་དུ་འགྲོ་བ། རྒན་གཞོན་ཕལ་ཆེ་བའི་ལག་ཏུ་ཕྱག་ཕྲེང་བཟུང་ནས་སོས་དལ་བྱུང་ན་ཕྲེང་བ་བགྲང་བ་སོགས་ཀྱིས་དགེ་སྒྲུབ་བར་ཆད་སེལ་ཞིང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱིའི་དོན་ལ་ཚགས་མེད་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་ཡིན། གཞན་ཡང་ལྷ་འབབ་པ་དང་རྩིས་བྱེད་པ། མོ་འདེབས་པའང་ཡོད། འདིར《མཚོ་སྔོན་པོ་རྐང་ཚའི་ལོ་རྒྱུས་ཁུངས་བཙུན་ཤེལ་གྱི་མེ་ལོང་》ཞེས་པ་ལས། རྣལ་འབྱོར་རྟོགས་ལྡན་པ་གཉའ་གོང་རིག་འཛིན་རང་བྱུང་གིས་རྨི་ལམ་དུ་བརྟག་པའི་ལུང་བསྟན་དུ། འོད་གསལ་རྨི་ལམ་དང་པོ་ལ།། བཤེས་ལྡན་བཙུན་པའི་ཆ་ལུགས་ཅན།། བཙུན་པ་ལྔ་བརྒྱའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར།། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ནས་ཡོང་ཟེར་བའི།། དམར་པོའི་མིང་ཅན་བསུ་བ་བྱུང་།། དེ་ནི་ཁྱོད་ཚོའི་སྐྱབས་ལྷའི་མཆོག། རྒྱུན་དུ་མཆོད་ན་དངོས་གྲུབ་བསྩོལ།། འོད་གསལ་རྨི་ལམ་གཉིས་པ་ལ།། ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་ཡོང་ཟེར་བའི།། དཀར་པོ་སྐྱ་མི་སྤུན་གསུམ་ནི།། སྐྱ་མི་མང་པོའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར།། ཀི་སྒྲའི་གནམ་ས་འགུལ་བཞིན་ཡོང་།། དེ་ནི་ཁྱོད་ཚོའི་གྲོགས་ལྷའི་མཆོག། རྒྱུན་དུ་མཆོད་ན་རིགས་རྒྱུད་འབྱུང་།། འོད་གསལ་རྨི་ལམ་གསུམ་པ་ལ།། གསེར་ལྡན་ཆུ་བོའི་ནང་ལོགས་སུ།། རྫ་དམར་ཞྭ་ཡི་མིང་ཅན་ཡོད།། ས་དེར་སོང་ན་གནས་གཞི་ཟུངས།། དངོས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་འཕྱུར་འདྲ་འོངས།། རིགས་རྒྱུད་ཆུ་བོ་ལས་རིང་བ།། མིང་གྲགས་རྣམས་རིམ་གྱིས་འོངས།། མ་འདུག་མྱུར་མོར་འགྲོ་གྲབས་མཛོད།། ཞེས་ཨ་མྱེས་རྫ་དམར་ནི་སྐྱབས་ལྷ་དང་བྲག་དཀར་སྤུན་གསུམ་ནི་གྲོགས་ལྷ་ཡིན་པར་བསྟན་པ་གསལ་ཞིང་། ངོ་མཚར་བ་ཞིག་ལ་རྐང་ཚའི་ཨ་མྱེས་རྫ་དམར་ནི་བན་བོན་སྔགས་གསུམ་གྱིས་ལྷ་སྲུང་དུ་བཀུར་ནས་དད་མོས་བྱེད་པ་དང་། དེ་ཆོས་ལུགས་གསར་རྙིང་གང་རུང་གི་མཆོད་ཡུལ་དང་མགོན་སྐྱབས་སམ་བསྡོངས་གྲོགས་མཛད་པའི་བདག་པོར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།།

བཞི། གུས་སྲོལ་གྱི་སྐོར།

གུས་སྲོལ་ནི་བོད་མི་བྱིངས་ཀྱི་བསམ་སྤྱོད་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་མཚུངས་སུ་གནས་པ་སྟེ། ཆེ་བར་གོང་བཀར་དང་ཆུང་བར་བྱམས་སྐྱོང་། ཆོས་ལ་དད་གུས། རི་ཆུ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ། མགྲོན་ལ་བསུ་སྐྱེལ་བྱེད་པ། གཞན་ལ་གུས་ཚིག་བརྗོད་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ལུགས་ལ་རྒྱུན་དུ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ་ཡིན། སྡེ་མི་སུ་ཡིན་རུང་རང་ལས་ཆེ་ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་མི་སྟེ་རྒན་པ་དང་ཕ་མ། གཅེན་པོ་དང་གཅེན་མོ། དགེ་རྒན། ཤེས་ཡོན་ཅན། ལས་བྱེད་པ། བླ་གྲྭ། དཔོན་པོ་སོགས་སྤྱི་བོར་བཀུར་བར་མ་ཟད། ཐག་ཉེ་རིང་གི་མགྲོན་པོར་བསུ་བ་བྱེད་པ་དང་བླ་གྲྭ་སོགས་མགྲོན་རྩ་ཆེན་རྣམས་ལ་ཁ་བཏགས་འབུལ་ནས་ཞེ་ས་བརྗོད། ལྷག་པར་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་དང་བླ་གྲྭ་རྣམས་མཐོང་ཚེ་ཞྭ་མོ་ཕུད་ནས་གུས་འདུད་ཞུ། ཆེ་བ་རྒན་རྒོན་རྣམས་མཐོང་ཚེ་ཡར་ལངས་པ་དང་རྟ་ཐོག་གམ་འཁོར་ལོའི་རིགས་སོགས་གང་རུང་ལས་འབབ་པ། དེ་བས་གཉེན་དོན་དང་འདས་དོན་གྱི་བྱ་བ། བལ་འབྲེག་པ། སྐམ་བཤའ་བ། སྦྲ་དང་ཁང་བ་ཕུབ་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་བ་ཆེ་ཕྲ་གང་གི་ཐད་ལ་རུ་སྐོར་དང་ཁྱིམ་མཚེས་སོ་སོ་ནས་སྒྲུབ་རོགས་བྱེད་པའི་གུས་སྲོལ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གནས་པ་རེད།

ལྔ། གྱོན་ཆས་ཀྱི་སྐོར།

སྤྱིར་བོད་མིའི་གྱོན་ཆས་ནི་མིའི་ལུས་ཕུང་སྲུང་བ་དང་ལྷག་པར་དུ་མཐོ་སྒང་གི་གྲང་ལྷགས་འགོག་པ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རང་གི་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཞིང་། སྤྱི་ཚོགས་རིམ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་ནས་ད་ལྟའི་འཚོ་གནས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་གྱོན་ཆས་ལ་རྒྱན་སྣ་མང་གི་གཟབ་འཆོར་སྤྲས་ཏེ་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་ཅན་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་། ཚོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཆ་ལུགས་ནི་ཕལ་ཆེར་གནའ་བོའི་འབྲོག་ཡུལ་སྤྱི་དང་འདྲ་བར་གྱོན་ཆས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་དགུན་དཔྱིད་ལ་ལུག་ལྤགས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་སློག་པ་རྒྱུ་སྤུས་སྲ་ཞིང་དྲོ་བ་དེ་ཉིན་རྒྱུན་དུ་གྱོན་པའི་གྱོན་ཆས་ཡིན། ཚར་སློག（ཚ་རུ）ནི་སྤུ་ཐུང་ཞིང་འཁྱིལ་བ་རིང་ཐུང་རན་པ་འཇོལ་བ། པགས་པ་སྲབ་ལ་སྤུ་རིང་བའི་འབའ་ལྡང་གི་རིགས་བཅས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་བོད་ལྭ་མཛེས་ཤིང་ཡང་ལ་དུས་ཆེན་དང་དགའ་སྟོན་ལ་འགྲོ་བའི་ཤོམ་ལྭ་ཡིན། རྐང་བར་གྱོན་པ་ནི་ཀོ་པགས་ཏེ་ཀོ་ལྷམ་དང་མགོ་ལ་ཝ་ཞྭ་དང་ཚར་ཞྭ། ཕྱིང་ཞྭ་བཅས་གྱོན། ཕོ་སློག་ཤོམ་ཅན་ཡིན་ན་སྟག་གཟིག་གི་ལྤགས་ཀྱིས་གོང་སྐོར་འཐེན་པ（ཉེ་རབས་སུ་མཛེས་དོད་ཀྱི་ཆ་ནས་མང་ཆེ་བས་ཝ་ལྤགས་ཀྱིས་གོང་སྐོར་འཐེན）དང་། ཁ་བརྒྱན་ནག་པོ་ཅན་ལ་རྣ་ལྤགས་དང་གླ་ལྤགས་སོགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཁྱོན་བརྒྱག མོ་སློག་ཡིན་ན་ཁ་བརྒྱན་རས་དམར་པོ་ཅན་དུལ་མ་ལྗང་ཁུ་དང་སྔོན་པོ། ནག་པོ་སོགས་འཇའ་དྲུག་གི་མདོག་ཅན་གྱོན་པ་དང་། བེའུ་ལྤགས་སམ་རྟེའུ་ལྤགས་གང་རུང་གིས་སྤྱི་ཁྱོན་བརྒྱག དབྱར་སྟོན་ལ་ལུག་བལ་གྱིས་བཟོས་པའི་ཕྱིང་ལྭ་དང་ཕྱིང་ལྷམ། ཕྱིང་ཞྭ་བཅས་དང་། ལུག་བལ་གྱིས་བཟོས་པའི་སྣམ་བུ་ཐེར་མ་དང་ཕྲུག་ལྭ་སོགས་གྱོན་སྲོལ་ཡོད། དེང་སྐབས་ཚར་སློག་གི་གྱོན་སྲོལ་ལས་ཕྱི་གོས་ལ་རྟག་ཏུ་ཁི་ལིང་ཤུར་མོ་དང་ཁི་འཇམ། དར་གོས། བལ་ཕྲུག་གང་རུང་གིས་གཡོག དར་ཟབ་དང་ཕྲུག་ཁྲ། སྲམ་ལྤགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཁྱོན་བརྒྱག ཝ་ལྤགས་སམ་སྟག་གཟིག་གི་ལྤགས་པའི་མཐའ་གོང་བརྒྱན（ད་ལྟ་སྲམ་དང་སྟག་གཟིག ཝ་སོགས་ཀྱི་ལྤགས་པ་བརྒྱག་སྲོལ་མེད）དེ་ནི་གཟབ་འཆོར་གྱི་གོས་དག་གི་བཟོ་སྟངས་བོད་རིགས་སྤྱི་དང་འདྲ་བར་སྣང་ངོ་།།

དྲུག རྒྱན་ཆའམ་འདོགས་ཆའི་སྐོར།

ཡུལ་འདིའི་ལྟག་རྒྱན་འདོགས་ནི་བོད་སྤྱིའི་ཐུན་མོང་གི་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་། གཞན་ཡང་མིའི་ཚེ་སྲོག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་རིན་ཆེན་གསེར་དངུལ་དང་། གཡུ་བྱུར། ཟངས་ལྕགས་ལ་སོགས་གང་རུང་དང་། གཅན་གཟན་དང་རི་དྭགས། སྒོ་ཕྱུགས་སོགས་ཀྱི་ལྤགས་པ་དང་བལ་རྩིད། རྭ་ཅོ་ལ་སོགས་གང་རུང་གིས་གདོན་འགོག་དང་དགྲ་འགོག་ཕྱོགས་ལ་དེ་དག་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཆས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སྣ་ཚོགས་བྱུང་བ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་འགྱུར་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལས་ལ་ལ་ནི་གནའ་བོའི་དུས་སུ་ས་ཐག་རིང་ཞིང་འགྲིམ་འགྲུལ་དཀའ་བས་དེ་དག་མ་གཞི་ནས་རིན་ཐང་ཆེ་བ་དང་། ལྷག་པར་རྒྱ་མཚོའི་ཕྱི་རོལ་ནས་འོང་བ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པ་ཤེས་སླ། གནའ་དུས་སུ་སྐྱེས་པས་མདའ་མདུང་རལ་གྲི་སྟེ་སྐེད་འཁོར་གསུམ་ཞེས་གཡས་སུ་སྟག་རལ་དང་གཡོན་དུ་གཟིག་ཤུབས་འདོགས། སྐེད་ལ་རལ་གྲི། གློ་གཡས་ལ་གློ་གྲི་དང་མེ་ཆ་ཡང་འདོགས་ལ་དེ་དག་གི་ཡུ་བར་དངུལ་ཟངས་དང་གཡུ་བྱུར་གྱི་ཕྲ་རྒྱན་དང་། ཤུབས་ལ་རྨ་འབྲུག་ཁ་སྤྲོད་སོགས་ཀྱི་མཛེས་རིགས་བཀོད་ཅིང་། དེ་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལས་ཀ་དང་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ཡིན་ལ་རང་སྲུང་གི་མཚོན་ཆའང་ཡིན། ལུས་ལ་ཕྲུག་ལྭ་དང་། ཚ་རུ། ཚར་ལྭ། སློག་པ། གོས་ལྭ་བཅས་ཀྱི་འདབ་ཁ་དང་། གོང་བར་ཆུ་སྲམ་གྱི་པགས་པ་དང་། སྟག་ལྤགས། གཟིག་ལྤགས། ཝ་ལྤགས་སོགས་གཏོང་བ། སྐེ་ལ་དངུལ་གྱི་སྲུང་འཁོར་དཔྱངས་པ། མེ་ཆ་སྤ་རྡེའུ་སྦྲགས་མ། དངུལ་དང་གཙོད་རས་ལས་པའི་ར་ཙེ་འཛིན་པ། རྣ་བ་གཡོན་པར་དངུལ་གྱི་རྣ་ལུང་འདོགས་པ། རྐང་ལ་འཇུར་རྟ་གྱོན་པ། ལག་འཛུབ་ལ་དངུལ་གྱི་མཛུབ་དཀྲིས་གཡུ་བྱུར་གྱི་ཕྲ་རྒྱན་ཅན་གོན་པ། མགོ་ལ་ཚར་ཞྭ་དང་། ཕྱིང་ཞྭ། ཝ་ཞྭ་བཅས་གྱོན་པ་ཡིན། བུད་མེད་ཚོས་ལན་བུ་མང་པོ་སླས་ནས་སྐྲ་རྔར་སྐྲ་ཤུབས་འདོགས་པ་དང་སྐྲ་སླས་པའི་སྟེང་ཚེག་རྒྱན་འདོགས་ཤིང་སྐབས་རེར་དམར་གདན་དང་ཐ་ན་སོགས་ཀྱིས་ཚབ་བྱེད། རལ་བ་བསླེས་པའི་སྣེ་མོར་བ་སོ་དང་དངུལ་སོགས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་ར་སྟོར་ཡང་འདོགས། སྐེ་ལ་དངུལ་གྱི་གའུ་དང་གཡུ་བྱུར་གྱི་ཕྲེང་བ་ཉིས་རྐྱའམ་སུམ་རྐྱ་འདོགས། གཡོན་གྱི་སྟ་ཟུར་ཉིད་དུ་རི་མོ་པ་ཏྲ་བཀོད་པའི་དངུལ་གྱི་བཞོ་ལུང（བཞོ་ཟེའུ་འགེལ་བྱེད་ཡིན་ལ་ཤིང་དང་རྭ་ཅོ་ལས་གྲུབ་པའང་ཡོད）དང་གཡས་སུ་དངུལ་གྱི་ཉི་ཟླ་ཁ་སྤྲོད་དབྱིབས་ཀྱི་གློ་གཟར་འདོགས། ལུས་ལ་ཕྲུག་ལྭ་དང་། ཚར་ལྭ། གོས་ལྭ་བཅས་ཀྱི་འདབ་ཁ་དང་གོང་བར་ཆུ་སྲམ་གྱི་པགས་པ་གཏོང་བ། རྒྱབ་ལ་དམར་གདན་དང་། ཚགས་རྒྱན་སྟེང་དུ་དངུལ་གྱི་དཀར་ཡོལ་དང་གཡུ་བྱུར་གྱི་རྒྱན་ཆ་འདོགས་པ། ཁོག་སྟོད་ལ་གོས་ཀྱི་སྟོད་ལྭ་གྱོན་པ། ལག་མགོ་དང་མཛུབ་མོར་དངུལ་གྱི་ལག་དཀྲིས་གོན་པ། རལ་བར་གཟི་མཆོང་དང་། གཡུ་བྱུར། གསེར་མེན། སྤོས་བྱུར་ཕྲེང་དུ་བརྒྱུས་ནས་རལ་མགོ་འདོགས་པ། མགོ་ལ་ཝ་ཞྭ་དང་། ཚར་ཞྭ། ཕྱིང་ཞྭ་སོགས་གྱོན་པ། རྣ་བ་གཉིས་སུ་དངུལ་གྱི་རྣ་ལུང་འདོགས་པ། རྐང་བར་ལྷམ་གྱོན། ཕོ་མོ་གང་རུང་གིས་བ་སོའི་གདུ་བུ་ལས་གཞན་གསེར་དངུལ་ཟངས་གསུམ་གྱི་གདུ་བུ་དང་རྣ་ཏོག མཛུབ་དཀྲིས་སོགས་ཀྱང་འདོགས་པ་ཡིན་ནོ།།

བདུན། སྟོན་མོའི་སྐོར།

བོད་སྲིད་པ་རྒན་པོའི་ཁ་དཔེར་ལུང་བ་རེ་ལ་ཆུ་རེ་དང་། ས་ཆ་རེ་ལ་དཔེ་རེ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡུལ་ཚོ་འདིའི་འབྲོག་སྡེ་ཕལ་ཆེར་གྱིས་སྟོན་མོའི་ལུགས་སྲོལ་ལ་མཐོང་ཆེན་མི་བྱེད་པ་མེད་ལ། རྣམ་པའི་ཆ་ནས་བོད་ཁམས་བྱིངས་དང་འདྲ་བར་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་བྱེད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་འཇིག་རྟེན་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་། གཞུང་དང་མི་སྒེར་གྱི་བྱ་བ་སོགས་ལས་ཕན་ཚུན་བར་འགྲོ་འོང་དང་མཛའ་མཐུན། རོགས་རམ། ངོ་སོ། ཐུགས་བརྩེ། དྲིན་འཇལ། དད་མོས། གཉེན་སྒྲིག་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དམ་པོ་ཡོད་པའི་ཁྱད་རྟགས་གསལ་ཞིང་། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དང་འཚོ་གནས་ཁོར་ཡུག་གི་ཆ་རྐྱེན་འོག་ཏུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཚད་ཆེ་ཆུང་ལ་གཞིགས་ནས་བྱེད་སྒོ་ངེས་ཅན་ཞིག་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཕྱིར་སྟོན་མོའི་རིགས་ལ་སྤྲུལ་སྐུ་ཁྲིར་འཁོད་དང་དགོན་པའི་ཚོགས་སྒྲུབ། གར་དང་ཆམ་གྱི་སྟོན་མོ། སྔོན་གྱི་དམག་དོན་གྱི་རིག་རྩལ་རྟ་རྒྱུགས་མདའ་འཕེན་སོགས་ཀྱི་དུས་ཆེན་གཏོང་བའི་སྟོན་མོ། ཕོ་མོའི་གཉེན་སྒྲིག་ཀྱི་མག་སྟོན་དང་བག་སྟོན། སེར་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་དང་མཆོད་རྟེན། འདུག་གནས་སོགས་གསར་བཞེངས་ལེགས་འགྲུབ་ཀྱི་སྟོན་མོ། གཞན་ཡང་དྲིན་མཇལ་གཙོ་ཆེར་དགོངས་པའི་ཕ་མ་ལོ་བརྒྱད་ཅུར་སོན་པའི་གྱ་སྟོན་དང་བུ་སྐྱེས་ནས་ལོ་གསུམ་ལོན་པའི་སྟོན་མོ（བང་སྟོན་དང་མནོལ་སྟོན་ཡང་འབོད）བཅས་ཡོད་པ་དེ་ལ་ཀུན་གྱིས་གཙིགས་ཆེན་མི་བྱེད་མཁན་མེད་དོ།།

བརྒྱད། ལོ་གསར་གྱི་སྐོར།

 འབྲོག་སྡེ་འདིའི་ལོ་སར་བྱེད་ལུགས་ནི་ཞིང་གཉེར་སོ་ནམ་པའི་ལུགས་སྲོལ་དང་མི་མཐུན་པ་ཆེར་མེད་ལ། དེ་ནི་ཞིང་ཕྱུགས་གཉིས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ཁོར་ཡུག་དང་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་མི་འདྲ་ཡང་ལོ་སར་གཏོང་བའི་ཉི་མ་ནི་བོད་ཡུལ་གྱི་ས་ཁུལ་ཡོངས་དང་གཅིག་མཚུངས་སུ་གནས། མི་མ་ཤི་བའི་དུད་ཁྱིམ་ཚང་མས་གྲ་སྒྲིག་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ་གནམ་ལོ་སར་ཚེས་སུ་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་ངེས་ཡིན། ལོ་སར་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ཕྱེ་བག་གིས་བཟོས་པའི་ལོ་སྐོར་བཅུ་གཉིས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་གཟུགས་རིས་བཟོ་བ་དང་གོར་དམར་བཅའ་བ། མར་ཞུན་ལྡུག་པ། བསང་ཁྲི་ལ་དཀར་རྩི་བྱུག་པ། བསང་ཡོས་རྔོ་བ། མར་མེའི་ལྡོང་རེས་བཅའ་བ། ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་བཅུ་དགུ་དང་ཉེར་དགུ་གང་རུང་ལ་སྦྲ་སྤྲུག་ནས་སྒོ་ཕྱི་ཁྱིམ་ཀུན་དང་སྣོད་ཅ་ལག་ཚང་མར་གཙང་སྦྲ་ལེགས་པོ་བྱེད་དགོས་ཤིང་། ཉིན་དེར་ལོ་དེའི་ལོ་ལྷ་རྒྱུ་ཕྱོགས་དང་བསྟུན་ནས་དགུ་ཐལ་འཕོ་དགོས། གཞན་དགུ་མགོ་གདུ་བ། དགུ་བརྒྱག་འཐུང་བའི་སྲོལ་ཡོད། ལོ་རྙིང་བ་དེ་མཇུག་རྫོགས་པའི་མཚོན་བྱེད་དུ་ལོ་མ་སར་གོང་སྐྱེས་པ་རྒན་གཞོན་ཚང་མས་སྐྲ་བཞར་བ་དང་། བུད་མེད་ཚོས་མགོ་བཀྲུས་ཏེ་སྐྲ་སླ་བ་དང་། ལོ་སར་ཉིན་ཚང་མས་རྒྱན་ཆ་འདོགས་པ་དང་གསར་ལྭ་གྱོན། ལོ་སར་གྱི་ནངས་མོ་སྔ་མོར་ལངས་ཏེ་གཙང་སྦྲ་བྱས་རྗེས་ལྷ་བསང་བཏང་སྟེ་རང་གི་སྐྱེས་ལྷ་དང་སྲུང་མ། དཀོན་མཆོག་བཅས་ལ་མཆོད་འབུལ་དང་། སྦྲ་ཁྱིམ་（དེང་གི་ཁང་ཁྱིམ）ནང་མཆོག་གསུམ་གྱི་རྟེན་ཁང་སྐུ་བཤམས་ཤིང་། དྲུང་དུ་མར་མེ་དང་བོད་སྤོས་སྒྲོན་པ། གོ་རེ་དཀར་དམར་དང་ཀ་ར་སིལ་ཏོག འོ་ཇ་དང་ཆང་སྐྱེམས་སོགས་ཀྱི་མཆོད་པ་འབུལ། སྔོན་ནས་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པའི་ཤ་མར་ཐུད་གསུམ་གཙོ་བྱས་པའི་སྡེར་ཁ་གང་ལེགས་གང་འཛོམས་བཤམ་པ་དང་། ཁ་བཏགས་དང་ཇ་ཆང་། ཀ་ར་སིལ་ཏོག གོ་རེ་དཀར་པོ་（དེ་ལ་ཁ་སྐད་དུ་ལོ་སར་རྒྱལ་བོའམ་ལོ་རྒྱལ་ཟེར）སོགས་ལེགས་སྐྱེས་ལ་བརྗེ་རེས་བྱས་ཏེ་ལོ་གསར་གྱི་འཚོ་བ་རོལ་བའི་སྲོལ་དར་ཡོད་པ་རེད།

དགུ། འདས་མཆོད་ཀྱི་སྐོར།

འདིར་ཡང་མིའི་ཕུང་བོ་ས་ཆུ་མེ་རླུང་སྟེ་འབྱུང་བ་བཞི་ལས་གྲུབ་པར་འདོད་པས་མི་ཤི་རྗེས་བེམ་པོའང་འབྱུང་བ་བཞི་བོ་གང་རུང་ལ་ཐིམ་དགོས་ཟེར་ལ། དེ་བས་བེམ་པོ་ས་འོག་ཏུ་སྦ་བ་ལ་ས་དུར་དང་། ཆུ་ལ་སྐུར་བ་ལ་ཆུ་དུར། མེ་ལ་སྲེག་པ་ལ་མེ་སྦྱིན། བྱ་ལ་འཕེན་པ་ལ་བྱ་གཡེང་ངམ་（བྱ་གཏོང་ཡང་ཟེར）རླུང་དུར་བཞི་རུ་ངོས་སྲོལ་ཆེ་ནའང་ཁྱབ་ཆེ་བ་ནི་བྱ་ལ་འཕེན་པ་དེ་ཡིན།

བྱ་ལ་འཕེན་པ་ནི་བེམ་པོ་དུར་སར་ཁུར་འོང་ནས་འཇོག་པ་དང་ཚ་གསུར་ཕུད་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཏེ་བླ་མའམ་དགེ་འདུན་གྱིས་ཆོས་བཏོན་ནས་བྱ་ལ་ཟ་རུ་འཇུག བྱ་རྒོད་ཀྱིས་སྔ་མྱུར་གཙང་གསུམ་སྒོས་ཟོས་ན་ཚེ་སྔ་ཕྱིར་དགེ་རྟགས་སུ་འདོད།

ས་ལ་སྦ་བ་ནི་ས་དཔྱད་ཀྱི་ལེགས་ཉེས་ལྟར་རི་ཐང་གང་རུང་དུ་དུར་ཁང་བརྐོས་ནས་བེམ་པོ་ས་འོག་ཏུ་འཇུག་པ་དང་། དུར་ཐོག་ཏུ་རྡེའུ་དཀར་སྤུངས་པ་བཀྲ་ཤིས་པར་བྱེད།

ཆུ་ལ་སྐུར་བ་ནི་རྨ་ཆུའམ་ཆུ་ཀླུང་འགྲམ་དུ་ཤི་བའི་མི་ཡིན་ཚེ་བེམ་པོ་ཆུ་ཆེན་པོ་ལ་བསྐུར་བར་བྱེད།

མེ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་པུར་ཐབ་བཟོས་པའི་ནང་དུ་བུད་ཤིང་སྤུངས་ཏེ་མར་ཁུ་བླུགས་ནས་བེམ་པོ་སྲེག་པར་བྱེད། འདི་ནི་བླ་སྤྲུལ་དང་དགེ་སློང་ཡིན་ཚེ་སྦྱིན་སྲེག་བྱེད་པ་མང་།

མི་སུ་ཞིག་ཚེ་ལས་འདས་པ་ཡིན་ན་གཤིན་བདག་ལ་རུ་སྐོར་དང་གྲོགས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཇ་དང་མར་ཕྱུར། རས་དང་སྒོར་མོ་སོགས་ཁྱེར་འོང་ནས་གཤིན་སྐར་ལ་མྱ་ངན་ཞུ་ཞིང་གཤིན་དོན་སྒྲུབ་རོགས་དང་དུར་འཇུག་རོགས་བྱེད། གཤིན་བདག་གིས་གཤིན་དོན་ལ་འོང་བའི་མིར་ཇ་དང་རས་སོགས་ཀྱི་དགེ་སྒྲུབ་འཇོག བླ་མར་བསྔོ་རྟེན་འབུལ། ཇ་དང་མར་ཕྱུར། སྒོར་མོ་སོགས་ཀྱིས་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ནས་དགོང་ཞག་ཉེར་དགུའི་གྲངས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར་བ་དང་། སྨྱུང་གནས་སྲུང་བ། མཆོད་མེ་འཇོག་པ། མཆོད་རྟེན་ལ་དཀར་རྩི། དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ལ་ཚོགས་དང་མང་ཇ་སོགས་རྣམ་དཀར་གྱི་ལས་ལ་འབད། གཉེན་ཉེ་རྣམས་ཀྱིས་ལོ་གཅིག་ལ་མདུན་བྱེད། ལྭ་བ་གསར་བ་མི་གྱོན་པ་དང་། གླུ་ལེན་གར་རྩེ་མི་བྱེད། དུས་ཆེན་དང་དགའ་སྟོན་ལ་མི་ཞུགས། ཆང་མི་འཐུང་བ་དང་སྲོག་མི་གཅོད། གཉེན་མི་སྒྲིག ཕོ་ཡིན་ན་ཞྭ་མོ་ཕྱིར་རྫོག་པའམ་ཞྭ་མི་གྱོན། མོ་ཡིན་ན་སྐྲ་སྣེར་བལ་དཀར་རམ་རས་སྐུད་དཀར་པོ་འདོགས། གཡུ་བྱུར་མི་འདོགས། གཤིན་པོའི་མིང་མི་འབོད་ལ་མིང་དང་མཚུངས་པའི་མི་ཡོད་ཚེ་དེ་ལ་མིང་གཞན་གྱིས་འབོད། གནམ་ལོ་གསར་དུ་ཚེས་དུས་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཇ་དང་གོ་རེ་དཀར་དམར་སོགས་ཁྱེར་ནས་ཁམས་འདྲི་དང་རོགས་རེས་སོགས་བྱེད་པ་ཡིན།

བཅུ། འཛེམ་བྱའི་སྐོར།

འཛེམ་བྱ་ནི་བོད་རིགས་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་འབྲོག་མི་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་བརྩི་སྲུང་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ད་ལྟའི་མི་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དང་གོམས་གཤིས་སོགས་སུ་ད་དུང་མ་ཉམས་པར་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། བོད་བྱིངས་དང་འདྲ་བའི་གཉེན་སྒྲིག་ཐད་ཀྱི་འཛེམ་བྱ་དང་བུད་མེད་ཐད་ཀྱི་འཛེམ་བྱ། སྐད་ཆའི་ཐད་ཀྱི་འཛེམ་བྱ། མནའ་བཟའི་ཐད་ཀྱི་འཛེམ་བྱ། བྱ་རིགས་ཐད་ཀྱི་འཛེམ་བྱ་སོགས་ལྟ་བུའི་འཛེམ་བྱ་བགྲང་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་རུ་སྔུན་ཚོ་ཁག་གི་ལུགས་དང་ཀུན་ནས་མཚུངས་སོ།།

གཞན་ཡང་བསང་དང་སྲུང་རྟགས། ཚེ་ཐར་གྱི་སྐོར། ཇག་ལ་འགྲོ་སྲོལ། ཚོགས་འདུ་དང་ཡུལ་ཁྲིམས། འཚོ་གཉེར་དང་ཤེད་ཟོག སྦྲ་ནག་དང་གཞིས་ཁྱིམ། ལག་རྩལ་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ཕལ་ཆེར་《རུ་སྔུན་ཚོ་ཁག་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དུང་གི་འབོད་བརྡ》དང་《བྱ་ཁོག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་མགུལ་རྒྱན》ཞེས་པའི་ཚོ་སྡེའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་རྣམས་སུ་བརྗོད་པ་དང་ཀུན་ནས་མཚུངས་པས་འདིར་ཡི་གེར་བཀོད་པའི་ངལ་བ་མི་བྱའོ།།