རྟ་བཤད་མཁས་པ་འཛུམ་ཤོར།
རྟ་བཤད་མཁས་པ་འཛུམ་ཤོར།
ཀན་ལྷོ། མཁས་གྲུབ།
རང་རེའི་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་འདིར་སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་དུ་མའི་བཀའ་དྲིན་ལས་བཅུ་ཕྲག་ནོར་བུའི་བང་མཛོད་གྲགས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དག་ཀྱང་འགྲམ་ཆུ་ལྡང་དགོས་པ་ཡོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་འཇིག་རྟེན་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས《ནོར་དཔྱད》ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་ལ་འཁུ་བ་ཞིག་བཞུགས་མོད། བར་སྐབས་ཀྱི་དུས་ཚོད་ནང་དེ་དག་ཧ་ལམ་རྩ་བརླག་ཏུ་སོང་བ་དང་། དེང་ཆར་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་ལྗོན་ཤིང་རྩེ་མོའི་འབྲས་བུ་ཁོ་ན་གཟིགས་པ་ལས་སྐེད་པར་གནས་པའི་ལོ་མའི་གསེབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆུང་བ་རྣམས་ཐུགས་གཡེང་དུ་ཤོར་བཞིན་འདུག་པས་ད་རེས་ཁོ་བོས《རྟ་དཔྱད་མཁས་པ་འཛུམ་ཤོར》ཞེས་པ་དེ་ཐེངས་དང་བོའི་དཔྱད་གཞིར་ཕུལ་བ་ཡིན། དེ་ཡང་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་འདིར་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྟ་ལ་དཔྱད་པ་བྱེད་པ་དང་། རྟ་རྒྱུད་ཇེ་བཟང་དུ་གཏོང་བའི་སྲོལ་ཡོད་པ་ནི། དཔེར་ན《རྟ་དཔྱད་མཐོང་བ་ཀུན་གསལ་མེ་ལོང》ལས། ཚངས་པ་ལྷ་ཡི་མེ་ཏོག་གིས།། རྒྱ་མཚོས་པཎ་ཆེན་སྤྱན་དྲངས་ནས།། འོད་ཕྲུག་ལོ་པཎ་རྒྱ་ཚ་སློབ།། ཆོས་སྨན་རིག་གནས་ཐམས་ཅད་བསྒྱུར།། ཕྱོགས་རིས་མཁས་པ་མི་དགུ་བསྡུས།། བོད་སྨན་མཁས་དགུ་བླ་སྨན་བསྐོས།། དེ་བཞིན་ཕྱོགས་རེར་ཡུལ་ལྔ་ནས།། རྟ་མཁན་མཁས་པ་མི་དགུ་བསྡུས།། དགུ་བོར་འདོད་ལུགས་སོ་སོར་བྱུང་།། དགྱེ་བོ་འཇག་རྟ་རུ་རྔུ་གཉིས།། སྒུར་བོ་གྱམ་ཤིང་མུ་ཆེན་གཉིས།། དྲང་བོ་འདོ་བ་གྱི་ལིང་གཉིས།། ཞེས་ཁྲི་སྲོང་གི་དུས་ནས་རྟའི་དབྱེ་བ་ཆེན་པོ་དྲུག་སྟེ། འཇག་རྟ་དང་། རུ་རྔུ། གྱམ་ཤིང་། མུ་ཆེན། འདོ་བ། གྱི་ལིང་བཅས་ཡོད་པར་བཤད་ཅིང་། གཞན་ཡང་ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་ལས། བློན་པོ་སྟག་བཙན་གདོང་གཟིགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབངས་ཁྱིམ་རེ་ལ། རྟ་མཛོ། བ་གླང་སོགས་རེ་རེ་བཞིན་ཆ་སྙོམས་བགོས་ཤིང་། དབྱར་གྱི་རྩྭ་བྲེགས་ནས་བསྐམས་རྗེས་དགུན་དུས་ཕྱུགས་ཀྱི་གཟན་དུ་བྱིན། ཕྱུགས་ལ་གཟན་རྩྭ་སྟེར་བའི་སྲོལ་ཡང་བློན་པོ་འདི་ཡི་རིང་ནས་དར་བར་གསལ། ད་དུང་ཀློང་ཆན་ཆོས་འབྱུང་ལས། འོད་དུ་ལྷ་ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་གྱི་སྐུ་དྲིན་ལས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་བརྙེས། མེས་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐུ་དྲིན་ལས་སྲོལ་གཏོད། ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དྲིན་ལས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད་ཅེས་གསུངས་པའི་དོན་ཡང་ཆོས་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན《རྟ་དཔྱད་མཐོང་བ་ཀུན་གསལ་མེ་ལོང》ལས། མེས་ཆེན་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་དུས།། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་བརྙེས་ཤིང་།། རྟ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་མངའ་ཐང་དར།། ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཉིད།། དུས་གསུམ་མ་འདྲེས་སོ་སོར་མཁྱེན།། སྤྲུལ་པས་ཁམས་གསུམ་དབང་དུ་བསྡུས།། རྒྱལ་བའི་འོད་ཁམས་ཆབ་འོག་བཅུག། རྟ་ནོར་མཁོ་རྒུ་སྨོས་ཅི་དགོས།། ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལ་དཔྱད་ན་བོད་དུ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྟ་ལ་གཙིགས་མཐོང་ཆེ་ཞིང་། རྟ་མཁན་མཁས་པས་རྟའི་རིགས་དང་། དབྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་དཔྱད་པ་བྱས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཡོད་པར་འདོད་དོ། འོན་ཀྱང་དེང་ཆར་ལ་ལས་རྟ་བོང་གི་རྒན་གཞོན་སོགས་ཤེས་པར་བྱ་རྒྱུ་ནི་མཁས་པའི་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཟེར་བ་ནི་མི་འཐད་དེ། ས་པཎ་གྱིས། མཁས་གང་ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན།། ཇི་བཞིན་རྟོགས་པར་ཡིན་པ་འདོད།། བྱེ་བྲག་སྦྱངས་པའི་དོན་ཤེས་པ།། དེ་ཡང་དེ་ལ་མཁས་པ་ཡིན།། ཞེས་གསུངས་པ་དང་གཅིག རང་རེའི་གངས་ལྗོངས་སུ་ཁྲི་སྲོང་གི་དུས་ནས་རྟ་དཔྱད་བྱེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་དང་གཉིས། མཁས་པའི་བྱ་བ་སྟེ། བརྟག་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་དུ་རྟ་བརྟག་ཅེས་ཡོད་པས་གསུམ། རྟ་ནི་སྔར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུན་མཁོའི་ཁྱིམ་ཕྱུགས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི། སྔར་ཐག་རིང་གི་འགྲིམ་འགྲུལ་ཏེ། རྒྱ་དཀར་ནག་སོགས་གང་དུ་བསྐྱོད་དུས་ཀྱང་རྟ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྐྱོད་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དམག་འཁྲུག་སྐབས་རྟ་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་བཞི། དེང་ཆར་བོད་རིག་པའི་ཤེས་བྱ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ལ་ཞིབ་འཇུག་ནན་ཏན་བྱ་རྒྱུ་ནི་ང་ཚོའི་མི་རབས་ཀྱི་ཕྲག་སྟེང་དུ་བབས་པའི་ལས་འགན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ལྔ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་མང་དུ་ཡོད་དོ། དེས་ན་འདིར་འཆད་པར་འདོད་པའི《རྟ་བཤད་མཁས་པ་འཛུམ་ཤོར》ལ་ནང་གསེས་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པ་ནི།(༡)ས་རྟ་དང་གནམ་རྟ་བཤད་པ།(༢)བཟང་དཔྱད་སུམ་ཅུ་བཤད་པ།(༣)ལོ་རྩིས་སྟངས་བཤད་པ།(༤)དབྱེ་བ་བཤད་པ།(༥)ཟས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ།(༦)སྤུ་མདོག་བཤད་པ།(༧)རིགས་བཤད་པ།(༨)བཞེད་དོན་ཉི་ཤུ་བཤད་པ།(༩)དགོས་པ་སྣ་བདུན་བཤད་པ།(༡༠)མགོ་སྣ་དྲུག་བཤད་པ།(༡༡)རྨིག་པའི་དབྱེ་བ་བཤད་པ།(༡༢)འདྲ་མིན་མང་འདུས་ཀྱི་རྟ་མཆོག་བཤད་པ་བཅས་སོ།
དང་བོ། ས་རྟ་དང་གནམ་རྟ་བཤད་པ།
དེ་ཡང་རྟ་ལ་ས་རྟ་དང་གནམ་རྟ་ཞེས་རྩ་བའི་ཁྱད་པར་གཉིས་ཡོད་པ་ལས།(༡)ས་རྟ་ནི། གཟུགས་དབྱིབས་སྦལ་པ་ཐུར་དུ་བསྡད་པ་དང་འདྲ་བར་ཡན་ལག་ཐུང་ཞིང་གཟུགས་སྦོམ་པ་དང་། སྒལ་བ་ལེབ་ཅིང་ལམ་དུ་བསྐྱོད་ཁ་དལ་བས་ས་རྟའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟ་ནི་དམན་པར་བཤད་དོ།(༢)གནམ་རྟ་ནི། གཟུགས་དབྱིབས་སེང་གེ་གནམ་ལ་མཆོངས་པ་དང་འདྲ་བར་སྟོད་བཟང་བ་དང་། ལག་རིང་བ། མགོ་འཕངས་མཐོ་ཞིང་སྣ་སྦུགས་ཆེ་བ། སྒལ་བ་རྣོ་ཞིང་ལམ་དུ་བསྐྱོད་ཁ་མགྱོགས་པས་གནམ་རྟའི་རྒྱུད་ནི་རྟ་མཆོག་ཏུ་བཤད་དོ། གཞན་ཡང་གྲངས་འབོར་ཆེས་ཉུང་བའི《ཆུ་རྟ》ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། གཟུགས་ཉ་མོ་འདྲ་ཞིང་རྐང་ལག་ཕྲ་བ་དང་། མིག་འབུར་བ། རྣ་བ་རྒྱབ་ཏུ་ཅུང་ཀེར་ཞིང་ལམ་ཐུང་བར་མགྱོགས་ཤིང་རིང་བར་དལ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་རྟ་རྒྱུད་འབྲིང་དུ་བཤད། རྟ་འདིའི་རྒྱུད་ཡིན་ན་ལམ་བར་དུ་ཆུ་བོ་བརྒལ་བའི་སྐབས་རྟ་ལས་བབས་ཏེ་མགྱོགས་ཙམ་མ་དེད་ན་ཆུའི་དཀྱིལ་དུ་ཉལ་བར་གྲགས་སོ།
གཉིས་པ། བཟང་དཔྱད་སུམ་ཅུ་བཤད་པ།
སྤུ་མདོག་སྣུམ་པས་གཅིག གདོང་ངོ་གཙང་བས་གཉིས། སེང་གེ་ནམ་མཆོང་ལྟ་བུའི་ལུས་ཀྱིས་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་ཕྱི་ཡི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར། ངང་མོའི་སྐེ་ལྟར་གཉེན་པས་གཅིག སྦལ་བའི་མིག་ལྟར་འབུར་བས་གཉིས། རྣ་བ་རྒོད་གཤོག་བརྐྱང་འདྲས་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་མགོ་བོའི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར། སེང་གེ་དར་མའི་མཆེ་བ་འདྲ་བས་གཅིག ཟ་འགྲམ་འཇམ་ཞིང་རིང་བས་གཉིས། སོ་ཆེན་གྲལ་སྟར་སྙོམས་པ་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་འགྲམ་པའི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར། གཡག་གི་སོག་པ་འདྲ་བས་གཅིག ཁྲ་ཡི་བྲང་ལྟར་ལྡིར་བས་གཉིས། རྩིབས་མ་ཕྲ་སྦོམ་མེད་དང་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་སྟོད་ཀྱི་བཟང་དཔྱད་གསུམ། དགོ་བའི་གླ་དང་འདྲ་བས་གཅིག ཤ་ཕོའི་སྨད་ཉག་འདྲ་བས་གཉིས། སྨད་ཚིགས་འབུར་ཐོན་མེད་པ་དང་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་སྨད་ཀྱི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར། ཤ་ཕོའི་རྗེ་ངར་འདྲ་བས་གཅིག རྨིག་པ་ལྕགས་ནག་འདྲ་བས་གཉིས། རྨིག་སྤུ་བཟང་ཞིང་སྦོམ་པས་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་རྐང་བའི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར། ལག་པ་སྦོམ་ཞིང་རིང་བས་གཅིག ལག་ངར་གསེར་གྱི་རྐང་གླིང་གཉིས། རྨིག་པ་རྐང་དང་མཚུངས་པ་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་ལག་པའི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར། ལག་གཤོག་རླུང་ཆེན་ལྡིང་འདྲས་གཅིག དཔུང་གཤོག་རླུང་དམར་འཚུབ་འདྲས་གཉིས། རྐང་གཤོག་མེ་ལྕེ་གྱེན་འབར་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་གཤོག་པའི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར། ལོང་གཙུག་ཨ་ལོང་འཁྱིལ་བས་གཅིག ཐོད་གཙུག་ནོར་བུ་མེ་འབར་གཉིས། གཡས་གཙུག་རྒྱ་མཚོའི་རླབས་ཀྱིས་གསུམ། དེ་གསུམ་ལ་གཙུག་གི་བཟང་དཔྱད་གསུམ་ཟེར་བ་སོགས་བཟང་དཔྱད་སུམ་ཅུ་ཡོད་དོ།
གསུམ་པ། ལོ་རྒན་གཞོན་བརྩི་སྟངས་བཤད་པ།
རྟའི་ཁའམ་ལོ་རྒན་གཞོན་བརྩི་སྟངས་ནི་མདོར་བསྡུས་ན་ལོ་གཅིག་ལ་ནི་རྟེའུ་དང་།། ལོ་གཉིས་སོན་ན་ཅོ་བ་ཡིན།། ལོ་གསུམ་སྒ་རྒྱག་རྟེན་འབྲེལ་བྱེད།། ལོ་བཞི་ཡ་གཉིས་མ་གཉིས་བརྗེས།། ལོ་ལྔ་སོ་ཡི་བར་མ་བརྗེས།། དེ་དུས་བྱ་ལས་མགྱོགས་ཞེས་གྲགས།། ལོ་དྲུག་སོ་ཡི་མཐའ་མ་བརྗེས།། དེ་དུས་ན་ལོ་དང་བོར་སོན།། ན་དང་བོར་མཆེ་བ་ནས་རྡོག་ཙམ།། ཆུང་ཨ་མའི་ཁོག་གནས་ལོ་དྲུག་སོང་།། དང་བོ་མ་དཀྱིལ་སེར་རིས་ཅན།། གཉིས་པ་ལ་ནི་བར་དུ་གནས།། གསུམ་པ་ལ་ནི་མཐའ་མའོ།། བཞི་བ་སྔོན་པོ་གཡུ་ཡི་མིག། ལྔ་བ་ལ་ནི་བར་དུ་གནས།། དྲུག་པ་ལ་ནི་མཐའ་མའོ།། བདུན་པ་ཡ་སོའི་དཀྱིལ་དུ་སླེབས།། བརྒྱད་པ་ལ་ནི་བར་དུ་གནས།། དགུ་བ་ལ་ནི་མཐའ་མའོ།། ཞེས་རྟ་ལ་ཡ་སོ་དྲུག་དང་མ་སོ་དྲུག་ཡོད་པས། ཡ་གཉིས་མ་གཉིས་ཞེས་ལོ་བཞི་ལ་སླེབས་སྐབས་སོ་དཀྱིལ་མ་བཞི་སྟེ་ཡ་སོ་གཉིས་དང་མ་སོ་གཉིས་བརྗེས་པ་དང་། ཐབས་བཞི་ཞེས་ལོ་ལྔ་ལ་སླེབས་དུས་སོ་བར་མ་བཞི་བརྗེས་པ་དང་། ན་དང་བོ་ཞེས་ལོ་དྲུག་ལ་སླེབས་དུས་སོ་མཐའ་མ་བཞི་བརྗེས་པ་དང་། རྟ་ཕོ་ཡིན་ན་མཆེ་བ་ནས་རྡོག་ཙམ་ཡོད་དོ། ན་དང་བོར་སླེབས་དུས་མ་སོ་དཀྱིལ་མ་གཉིས་སོ་རིས་སེར་མོའི་དཔར་རྗེས་འདྲ་བ་སླེབས་པ་དང་། ན་གཉིས་པ་ཞེས་ལོ་བདུན་ལ་སླེབས་སྐབས་རིས་དེ་མ་སོ་བར་མ་གཉིས་ལ་སླེབས་པ། ན་གསུམ་པ་ཞེས་ལོ་བརྒྱད་ལ་སླེབས་དུས་རིས་དེ་མ་སོ་མཐའ་མ་གཉིས་ལ་སླེབས་སོ། ན་བཞི་བ་ཞེས་ལོ་དགུ་ལ་སླེབས་དུས་མ་སོ་དཀྱིལ་མ་གཉིས་ལ་སླར་ཡང་སོ་རིས་གཡུ་ཡི་མིག་ལྟ་བུ་ཞིག་སླེབས་པ་དང་། ན་ལྔ་བ་ཞེས་ལོ་བཅུ་ལ་སླེབས་དུས་སོ་རིས་དེ་མ་སོ་བར་མ་གཉིས་ལ་སླེབས་པ། ན་དྲུག་པ་ཞེས་ལོ་བཅུ་གཅིག་ལ་སླེབས་དུས་སོ་རིས་དེ་མ་སོ་མཐའ་མར་སླེབས་སོ། ན་བདུན་པ་ཞེས་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལ་སླེབས་དུས་སོ་རིས་དེ་ཡ་སོ་དཀྱིལ་མ་གཉིས་ལ་སླེབས་པ་དང་། ན་བརྒྱད་པ་ཞེས་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལ་སླེབས་དུས་སོ་རིས་དེ་ཡ་སོ་བར་མ་གཉིས་ལ་སླེབས་པ། ན་དགུ་བ་ཞེས་ལོ་བཅུ་བཞིར་སླེབས་དུས་སོ་རིས་དེ་ཡ་སོ་མཐའ་མ་གཉིས་ལ་སླེབས་སོ། ན་བཅུ་བ་ནས་རིགས་འགྱུར་བ་མང་ཞིང་བརྩི་དཀའ་བས་སྤྱིར་སོ་རིས་མེད་ཅེས་བརྩི་ཐབས་མེད་པར་བཤད་དོ། གོང་གསལ་ན་དང་བོ་ནས་གསུམ་པའི་བར་གྱི་སོ་རིས་དེ་ནི་ཕྲ་མོ་སེར་མོའི་དཔར་རྗེས་འདྲ་བ་དང་། ན་བཞི་བ་ནས་དྲུག་པའི་བར་གྱི་སོ་རིས་དེ་ནི་སྒོར་སྒོར་གཡུ་ཡི་མིག་འདྲ་བ་གཉིས་མི་ནོར་བ་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ་ཞིང་། གཞན་ཡང་རིས་དཀར་དང་རིས་ནག་ཅེས་སོ་རྒྱུད་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡོད་པ་སོགས་གཞུང་ལུགས་དང་མྱོང་བ་ཟུང་འཇུག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་དགོས་སོ།།