མདོ་སྨད་རྟེན་རྫོང་དུ་གྲགས་པའི་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་གྱི་གནས་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས།    མདོ་སྨད་རྟེན་རྫོང་དུ་གྲགས་པའི་ཁྲི་ཀ་གསེར་སྨུག་ལྗོངས་ཞེས་པ་འདི་ཉིད་མཚོ་སྔོན་ཁྲི་གཤོག་རྒྱལ་མོའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ན་གནས་པའི་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ལ་རྫོང་ལྔ་ཡོད་པའི་ནང་ཚན་དུ་གཏོགས་ཤིང་། ཆུ་བོ་གསེར་གྱི་མངལ་ལྡན་རྨ་ཀླུང་རིང་མོའི་ས་དབྱིབས་ནོར་བུ་དགའ་འཁྱིལ་དུ་འབབ་པའི་ཁུགས་པ་དང་པོའི་མཚམས་སུ་ཆགས་ཡོད་ལ། ཡུལ་འདིར་ཁྲི་ཀ་ཞེས་ཐོགས་ཚུལ་ལ་ངག་རྒྱུན་དང་འདྲེས་པའི་བཤད་ཚུལ་དུ་མ་མཆིས་ཤིང་། ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ་བཙན་པོ་ཁྲི་རལ་བ་ཅན་མདོ་སྨད་དུ་དམག་ལ་བྱོན་ཏེ་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་འདིར་ཡུན་རིང་ཙམ་བཞུགས་སྐབས། སྔར་གྱི་མི་ཉག་མཆོད་རྟེན་དུ་ཉིད་ཀྱི་དབུ་སྐྲ་སྙིང་བོར་བཞུགས་སུ་གསོལ་ནས་མི་ཉག་མཆོད་རྟེན་དཀར་པོ་བཞེངས་ཕྱིར་ཁྲི་ཀ་ཞེས་ཐོགས་ ཚུལ་དང་། གཞན་རྨ་ཀླུང་སྒེག་མོ་གཡས་འཁྱིལ་དུ་འབབ་པའི་རབས་ཁ་ལ་གཡུ་འབྲུག་ཆུ་གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་གཉན་པོ་གདོང་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ་ཏེ་ཤ་འབུམ་གདོང་སྣ་ཞེས་པའི་ཐང་ཆེན་དེ་ཁྲི་ཀའི་ཨ་མྱེས་ཡུལ་ལྷར་བཞུགས་ཁྲི་བརྒྱབ་པ་ལྟར་སྣང་བའི་ཁྲི་ཀ་ཞེས་ཐོགས་ཚུལ་ཡང་ཟེར། དོན་དངོས་སུ་ཡུལ་མིང་འདི་ནི་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་མ་ཉམས་པའི་དུས་སུ་མདོ་སྨད་འདིར་འ་ཞ་སྟོང་སྡེ་དྲུག་དང་མཐོང་ཁྱབ་ཁྲི་སྡེ་གནས་པར་གྲགས་པ་ལས། མཐོང་ཁྱབ་ཁྲི་སྡེའི་ཁྲི་དཔོན་གྱི་གཞིས་ཀ་ཡུལ་འདིར་ཡོད་སྟབས་ཁྲི་སྡེ་སྟོང་གི་ཡུལ་གྲུ་ཞེས་ཁྲི་ཀའི་མིང་ཐོགས་པ་མིང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ཀྱི་ཁྲི་དཔོན་གྱི་ཐམ་ག་ཞིག་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཡོད་པ་ལས་གསལ་བོར་རྟོགས་ཐུབ། ཡུལ་འདིའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་བཀོད་པ་ནི་ཁྲི་སྡེ་སྟོང་གི་མཐའ་ཁོར་གངས་རི་ར་བས་ལེགས་པར་བརྒྱན་ཅིང་ཁོ་ར་ཁོར་ཡུག་ལྗོན་ཤིང་དང་འབྲས་ལྡན་ཤིང་སྣས་ཡོངས་སུ་བཀླུབས་པས་ཡིད་འོང་གི་སྐྱེད་ཚལ་ཉམས་དགའ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། ས་གཤིས་བཟང་ཞིང་གནམ་གཤིས་ཀྱི་དྲོད་གྲང་སྙོམས་པ་བཅས་དགེ་མཚན་མང་དུ་ཤར་བས་གངས་ཅན་མཐོ་གཞོངས་ཀྱི་བརླན་ས་ཆེན་མོའམ་ཀྲུང་གོའི་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་དབྱར་གནས་སྐྱིད་པོ་ཞེས་དཔལ་མིང་བསྩལ་འདུག་གོ།། ལོ་འདི་གའི་རིང་ལ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་ནུབ་རྒྱུད་གསར་སྤེལ་ཆེན་མོ་དང་མཚོ་སྔོན་གནས་སྐོར་ལྗོངས་རྒྱུའི་ལས་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་མང་དུ་སྤྱད་ནས་རྟེན་རྫོང་ཕྱུག་མོའི་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་རྣམ་པར་རྒྱས་ཤིང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་བདེ་བར་རོལ་བ་ཞིག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་མུས་སུ་ཡོད།        ཇོ་ཇོ་ལྷ་ཁང་བྱིན་འོད་འབར་བ།    མདོ་སྨད་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་དུ་བཙན་པོ་ལྷ་གསུམ་དང་གཉན་པོ་གདོང་གསུམ། འགངས་ཆེན་རྟེན་བཞི་ཡོད་པའི་དཔལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སའི་སྙིང་བོར་བྱིན་རླབས་འབར་བ་ལས་མི་ཉག་མཆོད་རྟེན་དཀར་པོ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་དང་། ཇོ་ཇོ་ལྷ་ཁང་བྱིན་འོད་འབར་བ། ལྷ་དཀར་པོ་བྱམས་པ་རང་བྱོན། གདོང་སྣ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བཅས་ལ་འགངས་ཆེན་རྟེན་བཞི་ཞེས་བྱིན་རླབས་མི་ཟད་པའི་གཏེར་དུ་སྐྱེ་རྒུའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་ན་བརྗིད་པ་ལས། ཇོ་ཇོ་ལྷ་ཁང་བྱིན་འོད་འབར་མ་ནི། ལྷ་སའི་ཇོ་བོ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དང་བྱིན་རླབས་མཉམ་པར་གྲགས་ལ། ཁྲི་ཀ་རྫོང་ནས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་སྤྱི་ལེ་གཉིས་ཀྱིས་ཆོད་པའི་སར་བཞེངས་ཡོད། ཇོ་བོ་འདི་ནི་ཨ་མདོའི་ཇོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གི་གཅིག་ཡིན་ལ། རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་བོད་དུ་ཕེབས་ལམ་ནས་མདོ་སྨད་ཡུལ་དུ་ཇོ་ཆེན་བརྒྱད་བཞེངས་པར་གྲགས་པའི་གཅིག་དུ་ཡང་ཟེར། ལོ་རྒྱུས་ལས། རབ་འདོད་ཆུ་སྟག་སྟེ། སྤྱི་ལོ་༡༧༨༢ལོར་ཧོར་ཇིང་གིར་རྒྱལ་པོའི་གདུང་རྒྱུད་མདོ་སྨད་ལང་ཀྲའུ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གདན་འདྲེན་སྐབས།ས་པཎ་ཁུ་དབོན་ཕེབས་ཤིང་མི་ཉག་མཆོད་རྟེན་ལ་རབ་གནས་མཛད་པ་དང་། ཧོར་རྒྱལ་པོས་དད་འབུལ་གྱི་མུ་ཏིག་དྲེའུ་ཁལ་གཅིག་བསྐུར་བ་འབྱོར་བས། དེར་གཞིར་བྱས་ནས་ལྷ་ཁང་གི་རྟེན་བརྟེན་པ་བཞེངས། འདིར་ཇོ་ཇོ་ཟེར་བ་ནི་རྒྱ་སྐད་ཀྱིས་མུ་ཏིག་ལ་ཀྲིན་ཊུ་ཟེར་བ་ཟུར་ཆག་པར་གྲགས་ཀྱང་། ཇོ་ཇོ་དང་ཇོ་བོ་སོགས་ནི་བོད་རང་གི་མིང་བརྡ་རྣལ་མ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་ཟུར་ཆག་གི་མིང་དུ་མི་སེམས། ཡང་ན། སི་ཁྲོན་དཀར་མཛེས་ཁུལ་ལྷ་སྒང་ཡུལ་གྱི་ཇོ་བོ་མི་འགྲོ་གསུང་འབྱོན་ཀྱང་ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་གྱིས་བཞེངས་པར་གྲགས་ལ། ལྷ་ཁང་འདི་ཉིད་བཞེངས་སྐྲུན་གྱི་དུས་མཉམ་པས། འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཁོང་ཉིད་ཀྱིས་མདོ་ཁམས་ཡུལ་དུ་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པ་དང་། ཡུལ་གྱི་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་མཇལ་བདེ་བའི་ཆེད་དུ་བཞེངས་པར་སྙམ། འདི་དག་ལ་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་རྟེན་བཞི་ཟེར་བར་བརྟག་ན། བཞེངས་པའི་དུས་ཧ་ཅང་སྔ་བའི་ཆ་ནས་བཏགས་པ་འདྲ་སྟེ། ཐོག་མར་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་འཐོར་ཞིག་ཏུ་མ་སོང་བའི་སྐབས་སུ་བཞེངས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ཡང་བརྟག་པར་བྱ། 《མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང》ལྟར་ན། འདི་དང་པོར་ཆོས་རྗེ་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོས་བཞེངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྣང་ཞེས་ཀྱང་འབྱུང་།     རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ས་འབྲུག་སྟེ་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༨ལོའི་ཟླ་བརྒྱད་པར་ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ཀྱི་རེ་བ་ལྟར་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་ཁྲི་ཀ་རྫོང་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གིས་ཐོག་མར་ཇོ་ཁང་འདིའི་ཆོས་སྒོ་འབྱེད་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་བཀོད་པ་དང་། གཞུང་སྒོར་ཆིག་འབུམ་བཏང་བ་དང་། དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཞལ་འདེབས་བཅས་བསྡོམས་པས་སྒོར་སུམ་འབུམ་བཞི་ཁྲིས་འགྲོ་གྲོན་བཏང་ནས་ཇོ་ཁང་སླར་གསོ་བྱས། རབ་རྒྱལ་ལྕགས་རྟ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༠ལོར་ཧོར་ཟླ་དགུ་བའི་ཚེས་གསུམ་ཉིན་སྟོན་པ་ཤྰཀྱ་དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྐུའི་རྣམ་པ་ཅན་ལྟ་བས་ཆོག་ མི་ཤེས་པ་ལེགས་པར་བཞེངས་གྲུབ་བྱུང་བས། རྗེ་དགེ་འདུན་ལེགས་བཤད་བསྟན་པ་རྒྱ་མཚོས་དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རབ་གནས་ཞིབ་རྒྱས་མཛད་ཀྱང་ངད་ལྡན་ཀུན་གྱི་བསོད་ ནམས་བསགས་པའི་ཞིང་ས་བླ་ན་མེད་པར་བསྐྲུན་ཏོ།།         མི་ཉག་མཆོད་རྟེན་དཀར་པོ།     ས་གསུམ་ན་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་མདོ་སྨད་ཁྲི་ཀའི་མི་ཉག་མཆོད་རྟེན་དཀར་པོ་ནི། སྔོན་ཆོས་རྗེ་གནས་རྒྱལ་བའི་རིང་བསྲེལ་སྙིང་བོར་བཞུགས་པའི་ཞག་གཅིག་ལ་མཆོད་རྟེན་བྱེ་བ་གཅིག་བཞེངས་པའི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་ཟེར་བའི་ངག་རྒྱུན་ཡོད་ལ། ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་འདི་བཙན་པོའི་དུས་ནས་བཟུང་མདོ་ཁམས་སྨད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་ཡུལ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས་ན། རིམ་བྱོན་བཙན་པོ་རྣམས་ཀྱི་དབུས་ན་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེར་སྲི་ཞུ་བཀུར་བ་ལ་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་རལ་བ་ཅན་མདོ་ སྨད་དུ་དམག་ལ་བྱོན་ཏེ་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་འདིར་ཡུན་རིང་བཞུགས་སྐབས། སྔར་གྱི་མཆོད་རྟེན་དེར་ཉིད་ཀྱིས་དབུ་སྐྲ་སྙིང་བོར་བཞུགས་སུ་གསོལ་ནས་བོད་ལུགས་ལྟར་མི་ཉག་མཆོད་རྟེན་གསར་བཞེངས་མཛད། དེའི་རྗེས་གངས་ཅན་མཁས་པའི་ཁྱུ་མཆོག་འཇམ་མགོན་ས་པཎ་ཡབ་སྲས་ཧོར་རྒྱལ་བོས་གདན་ཞུས་ལྟར་ཧོར་ཡུལ་དུ་ཕེབས་པའི་ལམ་བར་དུ་རྟེན་མཆོག་འདི་ཉིད་རྩད་ཆོད་དེ། ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་དུ་ཞབས་པད་བསྒྱུར་ནས་མི་ཉག་དགུ་ཐོག་ཏུ་བཞུགས་གནངས་མཛད་པ་དང་། རྒྱུ་འབྱོར་བའི་མཐུན་རྐྱེན་སྤེལ་ནས་རྟེན་འདི་སླར་ཡང་ཉམས་གསོ་གནངས། དེ་ནས་བཟུང་རྗེ་མི་ཉག་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དང་རྗེ་ཞྭ་དམར་པ། མགྲོན་མགོན་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས་སྔ་གཞུག་ཏུ་ཐེངས་འགའ་ལ་ཉམས་གསོ་དང་བསྟི་སྟངས་མཛད། ༡༩༤༡ལོར་སྐྱབས་རྗེ་མི་ཉག་རྡོ་རྗེ་འཆང་ངག་དབང་ལེགས་བཤད་རྒྱ་མཚོས་འགྲོ་གྲོན་དཔག་པར་དཀའ་བ་བཏང་སྟེ་སླར་ཡང་ཉམས་གསོ་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་། རིག་གསར་གྱི་དུས་སུ་རྟེན་འདི་འགས་སྨན་གྱིས་བཅོམས་ཏེ་རྡུལ་གྱི་ཕུལ་བོ་ཞིག་ཏུ་བཏང་ན་ཡང་། ༡༩༨༧ལོར་སྐྱབས་རྗེ་མོ་ཡོག་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་འོད་ཟེར་རྒྱ་མཚོས་ཐིག་བཏབ་ལྟར་མཆོད་རྟེན་གསར་བཞེངས་ཀྱི་དབུ་ བརྩམས་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་དམ་པ་དང་དད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་གཏོང་བ་ཡངས་པོའི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་འོག རྟེན་འདི་བསྐྱར་བཞེངས་མཛད། ༢༠༡༠ལོར་ཁྲི་ཀ་རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་རིག་གནས་ཤུལ་ནོར་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་རིག་གནས་དར་སྤེལ་བྱེད་པའི་རྩ་དོན་གཞིར་བཟུང་སྟེ། དམངས་སྒོར་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་འགྲོ་གྲོན་བཏང་ནས་མཁྱེན་རབ་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་སྐེ་བའི་སྔགས་རིམ་པ་མཆོག་སྒྲུབ་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་འཇམ་དབྱངས་རྒྱ་མཚོགཙོ་བྱས་ཏེ་སྔོན་གྱི་མཁས་ཆེན་དུ་མའི་གསེར་གྱི་བཀའ་ལུང་སྤྱི་བོར་ནང་བཞིན། ཡུལ་ཀུན་གྱི་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་དད་པའི་མེ་ཏོག་རྣམ་པར་བཞད་ཆེད། རིང་བསྲེལ་རྣམ་བཞི་ལེགས་པར་ཕུལ་ནས་བཀྲ་ཤིས་པའི་རྟགས་མཚན་དང་བཅས་པར་བསྐྱར་བཞེངས་མཛད་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན། མཆོད་རྟེན་འདིའི་སྙིང་བོར་བཞུགས་པའི་རྟེན་དང་རིང་བསྲེལ་ལ་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཐང་ག་ཚོན་བཀྲ་ཅན་བཅུ་གཉིས། མངའ་བདག་ཁྲི་རལ་བ་ཅན་གྱི་རལ་བ། རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་བློ་བཟང་གྲགས་པའི་དབུ་ཞྭ། གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ལྔ་པའི་ཚོགས་ཞྭའི་ཚལ་བུ། རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་གདུང་ཚ། པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་གདུང་ཚ། རྗེ་གསེར་ཁང་བའི་དབུ་ལོ། འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་གདུང་རུས། པཎ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མའི་ན་བཟའི་ཚལ་བུ། མདོ་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་བོའི་དབུ་སྐྲ་བཅས་བཀའ་བསྟན་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་བྱེ་ཕྲག་དུ་མའི་ནང་བཞུགས་གྱ་ནོམ་པ་འདུས་ཡོད།         གདོང་སྣ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ།     རང་རེ་བོད་ཡུལ་འདི་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་གདུལ་ཞིང་དུ་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ལུང་གིས་ཟིན་ཅིང་། དོན་ལ་གནས་པས་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་འཕགས་པ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་གཟུགས་སྐུ་དང་གཟུངས་སྔགས་ཡིག་འབྲུ་རང་བྱོན་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ནང་བཞིན། ཁྲི་ཀ་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གནས་ས་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་སྤྱི་ལེ་གསུམ་གྱི་སའི་ཆར་གདོད་མ་ནས་རྡོ་ལས་གྲུབ་པའི་འཕགས་པའི་སྐུ་བརྙན་རང་བྱོན་དུ་ཡོད་པས་གནའ་ནས་བཟུང་གདོང་སྣའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་རང་བྱོན་ཞེས་འབོད། འདི་ནི་ཁྲི་ཀ་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་རྟེན་བཞིའི་གཅིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་ངག་རྒྱུན་ལ་བོན་པོའི་བླ་མ་མི་རྩེ་གསེར་ཐང་ཞེས་པ་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་འདིར་ཕེབས་ཏེ། གདོང་སྣའི་བྲག་ཕུག་ཅིག་ལས་སྒྲུབ་སྦྱོང་མཛད། རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ནང་སོག་པོའི་རྒྱལ་རྒྱུད་མིང་ལ་སྤྲེལ་ལྤགས་ཅན་ཟེར་བ་ཞིག（ལུས་ལ་སྤྲེལ་ལྤགས་གྱོན་ཡོད་པའི་གོས་ཀྱི་ཆ་ནས་མིང་བཏགས）ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་གནས་དབྱུང་བཏང་བ་ཕྱོགས་འདིར་ཕེབས་ནས་རྟ་རྫི་སོགས་བསྐྱངས་ནས་གཞན་ལ་གཡོག་བྱས། ཁོང་གིས་རྟ་འཚོ་སྐབས་མེ་ལོང་ལུང་བར་འབོད་པའི་གནས་དེར་བྲག་ཕུག་གཅིག་ཏུ་སྒོམ་ཆེན་པ་ཞིག་མཐོང་བ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བསླངས། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ལུང་བ་འདིར་སྔོན་ཆད་གཉིད་ལོག་ལུང་བ་ཞེས་བརྗོད་པར་གྲགས། སྒོམ་ཆེན་འདི་པ་ནི་བོན་གྱི་བླ་མ་མི་རྩེ་གསེར་བཟང་ཞུ་བ་དེ་ཡིན་སྐད། འདི་བས་སོག་པོ་སྤྲེལ་ལྤགས་ཅན་སྣོད་དུ་རུང་བར་མཐོང་ནས་རྗེས་སུ་བཟུང་སྟེ་མིང་ལ་ཁྲིམས་འབར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བཏགས། དེ་ནས་བླ་སློབ་གཉིས་གདོང་སྣར་གནས་སྤར་ནས་ཉམས་ལེན་བྱས་ཏེ་མཐར་བླ་མས་གཟུགས་སྐུའི་བཀོད་པ་བསྡུས། དེ་ལ་བླ་མའི་འཁྲུངས་འདས་དང་ཁྲིམས་འབར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡུལ་གང་དུ་གྱར་པ་སོགས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་དང་གནས་ཚུལ་གསལ་བོར་མི་ཤེས་ ཀྱང་། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཡུལ་འདི་ལ་བོན་པོ་གདོང་སྣ་ཟེར།     ཡང་ངག་རྒྱུན་ཞིག་ལ། མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་དཀྱིལ་དུ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་གསང་སྔགས་གཏེར་སྟོན་མཁན་པོ་མཁས་གྲུབ་ཆེན་མོ་ར་གྰ་ཨ་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཚེ་སྨད་དུ་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་འདིར་བྱོན་ནས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་སྒང་ལ། ཡུལ་དེར་མཛེ་ནད་བྱེར་འགྲེམས་སུ་སོང་སྟེ་འཆའ་ཐབས་མ་བྱུང་བ་ན། ར་གྰ་ཨ་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐུའི་བཀོད་པ་བསྡུས་པའི་ཐུགས་འདུན་བསྟན་ཞིང་། ཐུགས་ཀྱི་སྲས་པོ་རྣམ་ལ་ཁོང་གི་སྐུ་གདུང་དེ་གདོང་སྣའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་འདབས་རོལ་གྱི་ཀླུ་བདུད་ཆུ་མགོ་རུ་ཐུར་དུ་འདེབས་པར་ཞལ་ ཆེམས་གནངས།དེ་ལྟར་ཁོང་གི་སྐུ་གདུང་གནས་དེར་བཏབས་པས་ན། ཀླུ་བདུད་དམ་ལ་བཏགས་ཤིང་ཡུལ་དེའི་མཛེ་ནད་རིམ་གྱིས་ཞི་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་གྲགས་པར་མ་ཟད། ཁོང་གི་སྐུ་གདོང་མཆོད་རྟེན་དེ་ད་ལྟ་གདོང་སྣའི་དེའི་འདབས་ཏག་ཏག་ན་བཞེངས་གྲུབ་བྱུང་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་བོན་པོའི་བསྟན་པ་སྐྱོང་མཁན་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་དང་སྔགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་འདི་ནི་མི་རྩེ་གསེར་བཟང་ལ་རྟོགས་པ་བརྙེས་ས་ ཡིན་ཟེར་ནས། སྒྲུབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་ལོ་རེར་རྒྱུན་མ་ཆད།    དེ་ནས་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ནང་། མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དམག་དཔོན་ཆེན་པོ་ཀྲུའུ་ཡོན་ཀྲུང་ཟེར་བ་ཞིག་ཁྲི་ཀར་ཡོང་ནས་རྒྱ་མཁར་བརྩིགས། ཉིན་ཞིག་དམག་དཔོན་འཁོར་དང་བཅས་གདོང་སྣར་སྤྲོ་གསེང་ལ་ཕེབས་དུས། རྡོ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་རང་བྱོན་ཚུན་ལྔ་ཅན་ཞིག་རྙེད། དམག་དཔོན་ཆེན་མོས་མ་ཧ་ཙི་ནའི་ཡུལ་གྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་བདག་གི་མཁར་བརྩིགས་པ་ལ་རམ་འདེགས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག་པར་སྙམ་ནས་གདོང་སྣར་ལྷ་ཁང་འགའ་བཞེངས། དེའི་ནང་དུ་རང་བྱུང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་གཙོ་བྱས་གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་ཅུ་དང་ཆོས་སྐྱོང་སྣ་ཚོགས་བཞེངས་མོད། ང་བརྒྱད་ལོ་དང་རིག་གསར་སྐབས་སུ་མིང་གི་ལྷག་མ་ཙམ་དུ་བཏང་ཡང་། ༡༩༨༥ལོར་ཁྲི་ཀ་རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་ཡུལ་དེའི་ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དང་དགྲ་བཅོམ་ལྷ་ཁང་ སོགས་མང་དུ་བཞེངས་ཏེ་ལུས་ཅན་ཡོངས་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་བསྐྲུན་པའི་ཞིང་སར་གྱུར་ཡོད། ༢༠༠༨ལོའི་ཟླ་༥པ་ནས་བཟུང་། ཁྲི་ཀ་རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་དམངས་སྒོར་བྱེ་བ་གཉིས་དང་ས་ཡ་གཉིས་འབུམ་དྲུག་བཏང་བ་དང་ནང་ལོག་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་དགེ་བསྙེན་མ་ཆིས་ལིས་ཧའེ་ཡིས་སྒོར་ས་ཡ་བཞི་བཏང་ལ། དེ་གའི་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཞལ་འདེབས་དང་རོགས་སྐྱོར་འོག་བྱམས་སྐུ་ཆུ་གཟིགས་མ་སྟེ་མཐོ་ཚད་ལ་མུས་༣༠ཅན་ཞིག་ བཞེངས་འགྲུབ་བྱུང་ཞིང་། ནང་བཞུགས་ལ་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་བསྟན་བྱེ་ཕྲག་དུ་མ་ཕུལ་ནས་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རྟགས་མཚན་ངོ་མཚར་བའི་ངང་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད།         ལྷ་དཀར་པོ་བྱམས་པ་རང་བྱོན།      ལྷ་ཁང་འདི་ནི་ཁྲི་ཀ་རྫོང་ལྕགས་རིའི་ཤར་ནས་ཤར་བྱང་གི་ཕྱོགས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཅུ་གཅིག་གིས་ཆོད་པའི་སར་གནས་ཏེ། དེང་གི་ཆུ་ཤར་ཤང་ཚྭ་མཐའ་སྡེ་བ་ནས་ཤར་བྱང་དུ་སྤྱི་ལེ་གཅིག་གི་རྨ་ཀླུང་རིང་མོའི་འགྲམ་རྒྱུད་དེར་ཆགས་ཡོད། འདི་ལ་ལྷ་རང་སྐྱེས་ཀྱང་ཟེར། ལྷ་ཁང་འདི་ནི་ཁྲི་ཀའི་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་རྟེན་བཞིའི་གྲས་ཡིན་ལ། ནམ་བཞེངས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་གསལ་བོར་མ་ངེས་ཀྱང་། རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཡར་སྔོན་དུ་ཡོད་པ་ལོ་རྒྱུས་དག་ཏུ་གསལ། ལྷ་ཁང་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཡོད་པའི་ཆེ་བའི་ནང་རྟེན་ལ་ཕ་བོང་དཀར་པོ་ཞིག་ལ་དགེ་སློང་ཆོས་གོས་གྱོན་པ་ཞིག་ཐིམ་པ་དང་། སྟེང་དུ་ཡིག་འབྲུ་གསུམ་རང་བྱོན་དུ་ཡོད་པ་ནང་བཞུགས་ཀྱི་བྱམས་སྐུ་བྱོན་ལེགས་ཤིག་དང་། ལྷ་ཁང་ཆུང་བའི་ནང་དུ་བྱམས་པ་ཆུ་གཟིགས་མར་གྲགས་པ་དེ་ཞལ་རྨ་ཆུའི་ཁུགས་པར་གཏད་པ་བཅས་བཞུགས། དེ་རུ་བྱམས་ཁང་བཞེངས་དུ་བྱམས་སྐུ་ཉིན་རེ་ལས་ཉིན་རེ་ཇེ་མཐོ་ནས་ཇེ་མཐོར་སྐྱེས་སྟབས། ཤིང་བཟོ་ཐབས་ཟད་དེ་ཤིང་ལྷམ་ཞིག་བཟོས་ཏེ་སྐུའི་མགོར་བསྐོན་པས། བྱམས་ཁང་ཉིས་ཐོག་ཅན་ཞིག་ལས་བཞེངས་མ་དགོས་ཞེས་པའི་ངག་རྒྱུན་དང་འདྲེས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ཡོད། ལྷ་ཁང་འདིར་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་༡༨༠༧ལོར་མེ་སྐྱོན་བྱུང་ལ། སྤྱི་ལོ་༡༨༥༡ལོར་རྙེ་བློ་བཟང་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཞིག་གསོ་དང་། རྗེ་ཐར་ཤུལ་དགེ་འདུན་ཆོས་སྐྱོང་རྒྱ་མཚོས་རབ་གནས་མཛད། དེ་དུས་ཕ་བོང་སྟེང་དུ་ཡིག་འབྲུ་གསུམ་རང་བྱོན་དུ་ཡོད་པ་ཀུན་གྱིས་མཐོང་ཞེས་མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང་དུ་གསུངས་ལ། ཨོཾ་ཨྰ་ཧྰུྃ་སྟེ་མཚན་མོ་འོད་འཕྲོ་བའི་རང་བྱོན་གྱི་ཡིག་འབྲུ་འདི་་གསུམ་མི་སེར་གང་མང་གིས་མཐོང་བར་གྲགས། བྱམས་ཁང་གཉིས་ཡོད་པའི་གོང་མ་རྗེ་གསེར་ཁང་པས་ཞིག་གསོ་བྱས་ཏེ་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གསར་དུ་བཞེངས་ལ། རྙེ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞལ་སྔ་ནས་རབ་གནས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་མཆིས། ལྷ་ཁང་དུ་བྱམས་པ་གཉིས་ལས་གཞན་འཇིགས་བྱེད་ལྷ་བཅུ་གསུམ་མམ་མགོན་ཆོས་ལྷ་གསུམ། རྗེ་བླ་མ་དང་རྗེ་གསེར་ཁང་པའི་སྐུ་བརྙན། གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་དང་ཞིང་བཀོད་འགའ་རེ་ཡོད་ཀྱང་། ང་བརྒྱད་ལོ་དང་རིག་གསར་གྱི་རླུང་འཚུབ་ཁྲོད་མིང་གི་ལྷག་མ་ཙམ་དུ་གྱུར།     རབ་རྒྱན་ཆུ་སྤྲེལ（སྤྱི་ལོ་༡༩༩༢）ལོར་ལྷ་ཁང་འདི་ཉིད་བསྐྱར་བཞེངས་མཛད་པས། དད་ལྡན་ཀུན་གྱི་བསོད་ནམས་བསགས་པའི་ཞིང་ས་བླ་ན་མེད་པར་བསྐྲུན་ཡོད།         མཆོད་རྟེན་དྲིལ་གསིལ་མ།     མཆོད་རྟེན་དྲིལ་གསིལ་མ་ནི་དམེ་ཀྱྰ་སྡེ་བའི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་སྐེ་ཞེས་པའི་ཞིང་དཀྱིལ་ན་བཞུགས།《མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང》དུ་རྒྱ་གར་ཕ་དམ་པ་རི་བོ་རྩེ་ལྔར་ཕེབས་སྐབས་འདིར་བྱོན། ནམ་མཁར་འཕུར་བ་སོགས་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་བསྟན་པ་རྒན་པོ་ཞིག་གིས་མཐོང་། ཁོ་དད་དེ་བསྙེན་བཀུར་ཞུས་པས། རྣལ་འབྱོར་པའི་དབྱུག་པ་རྟེན་སྐལ་དུ་བཞག དེར་བརྟེན་ནས་དབྱུག་པ་དང་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་དུ་མའི་སྐུ་གདུང་། ཆོས་སྐུའི་རིང་བསྲེལ་མང་དུ་བསགས་པ་ནང་བཞུགས་ཀྱིས་མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་ཆོས་གཡུང་དྲུང་བྱ་བས་རབ་གནས་མཛད་ཟེར། ཕྱིས་སུ་གུང་རི་མཁའ་འགྲོ་མས་ཞིག་གསོ་བགྱིས་ཏེ་སྐུ་དཀར་གསོལ། མཆོད་འབུལ་དང་སྨོན་ལམ་གནང་བས་འཇའ་དང་མེ་ཏོག་གི་ཆར་དང་ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་བྱུང་། ལོ་རྒྱུས་རྣམས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་ནས་གསུངས་ཞེས་ལི་ ཀྱཱ་དབོན་པོ་ཤེས་རབ་དཔལ་བཟང་གི་དཀར་ཆག་ལས་བྱུང་། ནམ་མཁའ་ནས་དྲིལ་ཆུང་གི་སྒྲ་བྱུང་བར་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་བལྟས་པས་ཕ་དམ་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་གཤེགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། ད་ལྟ་ཡང་དུས་བཟང་རྣམས་སུ་དྲིལ་བུའི་སྒྲ་ཐོས་རྒྱུ་ཡོད་པས་མཆོད་རྟེན་དྲིལ་གསིལ་མར་གྲགས། ཡང་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་ཞག་གཅིག་ལ་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་བཞེངས་པར་གྲགས་པའི་ནང་ཚན་ཡིན་ལ། འབྲས་སྤུངས་སྐོར་ལམ་དུ་ཡང་འདི་འདྲ་གཅིག་ཡོད་ཅེས་ཐར་ཤུལ་དཔོན་སློབ་འདི་པས་གསུངས་ཐོས་ཞེས་བཀོད་ཡོད། མཆོད་རྟེན་འདི་མན་བཞེངས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་གསལ་བོར་འགོད་རྒྱུ་དཀའ་ན་ཡང་། གོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་ལ་བསྟུན་ཏེ་རིག་པས་དཔྱད་ན། ཕ་དམ་པ་རྒྱ་ནག་དང་བོད་དུ་ཕེབས་པའི་བཤད་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་སྣང་ཡང་། རྗེ་མི་ལ་དང་དུས་མཉམ་ཡིན་པ་རྗེ་བཙུན་གྱི་རྣམ་ཐར་དུ་གསལ་བས་ཕལ་ཆེར་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་པའི་ནང་ཡིན་པར་ངེས། མཆོད་རྟེན་གྱི་མདུན་དུ་རྟེན་རྡོ（རྡོ་ལེབ་ཆུང་ངུ་ཞིག）ཞིག་ཡོད་པའི་སྟེང་དུའང་གོང་སྨྲས་ལོ་རྒྱུས་དང་ཇི་འདྲ་བར་བརྐོས་ཡོད་པ་ད་ལྟའང་བཞུགས། དམ་པ་དུ་མའི་བཤད་རྒྱུན་ལྟར་ན། སྔོན་དུས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་གྱི་རྣམ་པ་ནི་དང་ཐོག་ཁང་བ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན་ལ། ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ཡང་རྒྱ་གར་ཕ་དམ་པའི་སྦ་དབྱུག་དང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་མང་པོའི་རིང་བསྲེལ་དང་འཕེལ་གདུང་མང་པོ་བཞུགས་པ་རྐུན་ཇག་གི་གནོད་པས་མ་ཐར་ཏེ། ས་ཕག་བརྩིགས་ཏེ་འདམ་གྱིས་ཞལ་བ་བྱས། ཕྱིས་རེབ་གོང་སྤྲུལ་སྐུ་ཨ་རོལ་ལུང་རིགས་རྒྱ་མཚོ་དང་སྤྲུལ་སྐུ་སྒོ་མང་གཉིས་ཀྱིས་བསྐྱར་བཞེངས་བྱེད་རྩིས་བྱས་ཀྱང་རྐྱེན་དབང་གིས་གྱི་ནར་བར་ལུས། རིན་ཐང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་རིག་དངོས་རྩ་ཆེན་འདི་ལ་ང་བརྒྱད་ལོ་དང་རིག་གསར་གྱིས་གནོད་རྐྱེན་ཅི་ཡང་མ་ཐེབས་པར་ད་ལྟ་ཡང་འགྲོ་བའི་ བསོད་ནམས་ཀྱི་དཔལ་དུ་བཞུགས་ཡོད། འདིར་ཁོ་བོས་རྟེན་འདི་ཁྲི་ཀའི་གནས་ཆེན་བརྒྱད་དུ་བགྲང་བ་དང་ལོ་རྒྱུས་སོར་བཞག་ཏུ་འཇོག་དོན་ཡང་། དེ་སྔོན་སྐེ་པའི་སྔགས་རིམ་པ་ངག་དབང་འཇམ་དབྱངས་རྒྱ་མཚོས་ཞལ་ནས། མཆོད་རྟེན་འདི་ཉིད་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཐོག་མའམ་མདོ་ཁམས་ཡུལ་ན་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བའི་རྟེན་མཆོག་ཅིག་ཡིན་པས། ད་ལྟ་བསྐྱར་བཞེངས་བྱེད་མ་ནུས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་ཕངས་སོ་གསུང་བ་ལ་ཡིད་སེམས་རབ་ཏུ་གདུང་བས་པར་རིས་ཀྱང་འདིར་མཁོ་འདོན་བྱེད་མ་ཐུབ།         མི་ཉག་དགུ་ཐོག་ཆེན་མོ།      མི་ཉག་དགུ་ཐོག་ཆེན་མོའམ་ཆོས་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་ནི་ཁྲི་ཀའི་རྒྱ་མཁར་གྱི་དཀྱིལ་དབུས་ན་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཏོག་ལྟར་མངོན་པར་མཐོ་བ་དང་གྲོང་ངེ་ར་བཞེངས་ཡོད་ལ། ལྷ་ཁང་འདི་རུ་དམ་ཆེན་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་བཞེངས་མྱོང་བས་ན་ཆོས་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་ཞེས་འབོད་ཅིང་། ལྷའི་དབང་བོ་རྒྱ་བྱིན་གྱི་སྐུ་བཞེངས་ཡོད་པས་ན་བརྒྱ་བྱིན་ལྷ་ཁང་ཞེས་ཀྱང་འབོད། འཇམ་མགོན་བླ་མ་ས་སྐྱ་པན་ཆེན་ཧོར་ཆེན་པོས་གདན་ཞུས་ལྟར་ལམ་བར་ནས་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་དུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཤིང་བྱིན་གྱིས་རླབས་པའི་དུས་སུ་མི་ཉག་དགུ་ཐོག་ཏུ་བཞུགས་གནང་མཛད་མྱོང་ཞེས་པ་མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང་དུ་གསལ་ཞིང་། སྐབས་དེར་ལྷ་ཁང་འདི་ལ་མི་ཉག་དགུ་ཐོག་ཅེས་འབོད་པ་དང་། ཕྱིས་སུ་ལྷ་ཁང་འདིའི་ནང་རྟེན་གྱི་འགྱུར་བའི་དབང་གིས་སྐུ་རྟེན་གྱི་མཚན་ལྷ་ཁང་ལ་གསོལ་བ་ཡིན། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་དག་ན་མི་ཉག་དགུ་ཐོག་གམ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷ་ཁང་འདི་ཉིད་མིང་རྒྱལ་རབས（སྤྱི་ལོ་༡༣༦༨ནས་༡༦༤༤ལོའི་བར）ཀྱི་གོང་མ་མིང་ཧྲིན་ཙུང་གི་ཝན་ལི་ཁྲི་ལོ་ཉི་ཤུ་པར་（སྤྱི་ལོ་༡༥༩༢ལོར）ཐོག་མར་བཞེངས་ཤིང་། ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཆིང་མུའུ་ཙུང་གི་ཐུང་ཀྲི་ཁྲི་ལོ་དྲུག་པར་（སྤྱི་ལོ་༡༨༦༧ལོར）དུས་འགྱུར་ནང་འཁྲུག་དབང་གིས་ལྷ་ཁང་འཇིག་པར་གྱུར་ཅིང་། ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་མཇུག་ཏུ་བསྐྱར་བཞེངས་ཀྱི་འགོ་བརྩམས་ཤིང་། ཀྲུང་ཧྭ་མིང་གོའི་སྲིད་ལོ་གཉིས་པར་（སྤྱི་ལོ་༡༩༡༣ལོར）གཞི་ནས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་། འདིའི་མཐོ་ཚད་ལ་མུས་༢༥དང་། རྒྱ་ཁྱོན་ལ་ས་མུའུ༣༨དང་། ཐོག་སོ་རིམ་པ་གསུམ་བཅས་ཡོད་དེ། ཁྲི་ཀ་རྫོང་གི་ལྕགས་རིའི་ཕྱོགས་བཞིའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཡོངས་སུ་པང་དུ་བླངས་པ་བཞིན་མིག་ལམ་དུ་གསལ་ལྷང་ངེར་འཆར་འོངས། ༡༩༨༦ལོར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་གྱི་གྲས་སུ་བཞག་སྟེ། ལོ་འདི་གའི་རིང་ལ་ཁྲི་ཀ་རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་གྲོན་དངུལ་འབོར་ཆེན་བཏང་ནས་ལྷ་ཁང་བསྐྱར་གསོ་དང་ལྕགས་རིའི་མཛེས་ལྗོངས་ལྟ་ན་སྡུག་པ་ཞིག་ཏུ་བསྐྲུན་ཡོད།           ཡུལ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་།       རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་ནག་པོའི་ཐུགས་སྤྲུལ་ཡུལ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་ཝུན་ཁྲང་གི་ཕོ་བྲང་ནི་ཁྲི་ཀ་རྫོང་མཁར་ནས་ནུབ་ཀྱི་སྤྱི་ལེ་གཉིས་ལྷག་གི་ས་གཉན་པོ་གདོང་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ་ཤ་འབུམ་གདོང་སྣ་ཞེས་པར་བཞེངས་ཡོད། ལྷ་ཁང་འདི་ནི་མིང་རྒྱལ་རབས་དུས་མཇུག་ཏུ་བཞེངས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། གསེར་ཁྲི་རྒྱ་ནག་པ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་གོང་མའི་དབུ་བླར་བཞུགས་སྐབས། ཡུལ་ལྷའི་གོང་མའི་བློན་པོ་ཞིག་གི་ཚུལ་བསྐྱངས་ཏེ་དབུ་བླར་བསྡོངས་གྲོགས་མཛད་པར་གྲགས་ལ། རེ་ཞིག་བདུད་བློན་ཞིག་གིས་གོང་མར་བླ་མས་ཁྱེད་རང་དགྲོང་འདོད་དེ་སྨྱུག་ཁྲོག་ཏུ་གྲི་བཅུག་འདུག་ཅེས་ཕྲག་དོག་གིས་ཕྲ་མ་ཞུས་པས། གོང་མས་བླ་མའི་སྨྱུག་ཁྲོག་གི་ཁ་ཕྱེས་ནས་སྨུག་གུ་སར་བྱོ་བ་ན། ཡུལ་ལྷའི་སྨྱུག་ཁྲོག་གཤོག་གྲི་བཀག་སྟེ་སྨྱུག་ཁྲོག་ལས་གྲི་སར་མ་ལྷུང་། བློན་པོ་དེས་ཡང་གོང་མར་ད་རེབ་ཁོས་དོགས་ཟོན་གྱིས་གྲི་མ་བཟུང་བ་ཡིན་ལ། ཁོས་དོགས་ཟོན་བྱས་མེད་དུས་ཁྱེད་ཀྱིས་གློ་བུར་དུ་གཟིགས་ཤིག་ཅེས་ཞུས་པ་ན། ཉིན་ཞིག་གོང་མའི་ཁོང་གི་སྨུག་ཁྲོག་ལས་གྲི་ཡོད་པ་མཐོང་བས་བླ་མ་བཙོན་དུ་བཅུག བླ་མས་ཡུལ་ལྷར་ད་ནི་བདག་ལ་སྡོངས་གྲོགས་མཛོད་དང་ཁྲི་སྡེ་ཞིག་གི་སྲུང་མར་བཀུར་རྒྱུ་ཞལ་བཞེས་གནང་བ་ན། ཡུལ་ལྷའི་གོང་མའི་བཙུན་མོ་འདང་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་མཁལ་རྩ་ནས་བཟུང་བས་ན་ཟུག་དྲག་པོས་བཟོད་ཐབས་བྲལ། སྨན་གསོས་ཀྱིས་མ་ཕན་པས་གོང་མའི་བསམ་པར་བདག་གི་བླ་མར་ནུས་མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་མངའ་དགོངས་ནས་ཁོང་གདན་དྲངས་པ་ན། བླ་མས་བཙུན་མོའི་གཟིམ་ཁང་གི་སྒོ་ཁ་ནས་ཡུལ་ལ་བསྟོད་ཚིག་ཅིག་གསུངས་ནས་འབྲུ་ཟན་སྟོར་བ་ན། བཙུན་མོ་འཕྲལ་དུ་ནད་ལས་མཐར། གོང་མ་བླ་མར་ལྷག་པར་དད་ནས་ཕོ་བྲང་དུ་ཡུན་རིང་བཞུགས་པར་ཞུས་ཀྱང་ཁོང་བཞུགས་མ་འདོད་པར་མདོ་སྨད་དུ་ཕེབས། རེ་ཞིག་གྲུ་བརྒྱབ་ནས་རྨ་ཆུར་བསྐྱོད་སྐབས་གྲུ་ཆུང་ཆུ་དཀྱིལ་ནས་བགྲོད་མ་ཐུབ་པས་ཁོང་གི་ཐུགས་སུ་སྔོན་གྱི་ཞལ་བཞེས་དེ་དྲན་ཏེ། “ཀྱེེ། ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་གནས་ལྷ་གཉན་ཐུ་བོ་ཆེ།། རྒྱ་ནག་ཤིང་མྰ་ཐེན་ཙི་ཞེས་གྲགས་ཁྱོད།། མ་ལུས་འཁོར་བཅས་གནས་འདིར་སྤྱན་འདྲེན་ནོ།། བསང་བསུར་བཞེས་ལ་འདོད་པའི་དོན་ཀུན་སྒྲུབས།།”ཞེས་བསང་མཆོད་བཀྲ་ཤིས་གཡས་འཁྱིལ་མ་འདི་གསུངས་ཏེ། ད་ལྟའི་ཡུལ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་གི་ཤུལ་གྱི་ཕ་བོང་དཀར་པོ་དེར་ཡུལ་ལྷ་བསྟིམས་པར་མཛད་ཅེས་གསེར་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་ཡོད།     ཕོ་བྲང་འདི་བཞེངས་པའི་སྐོར་ལ། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཏུ་ལྷ་ཁང་འདི་ཐོག་མར་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་འགོ་སྟེ་ཕལ་ཆེར་སྤྱི་ལོ་༡༡༧༩ལོ་ནས་འགོ་བརྩམས་ལ་ཁང་མིག་གསུམ་ བཞེངས་པ་དང་། རིམ་གྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་དེ་མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་སུ། སྤྱི་ལོ་༡༣༦༨ལོར་ཡོང་གྲུབ་བྱུང་མོད། ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཆིང་མུའུ་ཙུང་གི་ཐུང་ཀྲི་ཁྲི་ལོ་དྲུག་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་༡༨༦༧ལོར་མེ་དགྲ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ཁྲོད་དུ་འཇིག་པར་གྱུར། ཐུང་ཀྲི་ཁྲི་ལོ་གསུམ་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་༡༨༧༤ལོར་བསྐྱར་དུ་བཞེངས་འགོ་བརྩམས་ཤིང་། གོང་མ་ཆིང་ཏེ་ཙུང་གི་ཀོང་ཞུས་ཁྲི་ལོ་གཉིས་པའི་སྤྱི་ལོ་༡༨༧༦ལོར་ཡོངས་སུ་གྲུབ། ང་བརྒྱད་དང་རིག་གསར་སྐབས་སུ་སླར་ཡང་ཆག་འཇིག་བྱུང་ནའང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༨༢ལོར་སྔོན་གྱི་ཤུལ་ནས་སྔར་གྱི་གཞི་ཁྱོན་ཇི་བཞིན་་ད་ལྟའི་ཡུལ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་འདི་ཉིད་བསྐྱར་དུ་བཞེངས།    ཁྲི་ཀའི་ཨ་མྱེས་ཡུལ་ལྷ་རུ་གྲགས་པའི་ལྷ་གཉན་འདི། ལ་ལས་ཅིན་རྒྱལ་རབས་ཤར་མའི་སྤྱི་ལོ་༣༡༧ནས་༤༢༠ལོའི་བར་དུ་བྱོན་པའི་ཙི་ཐུང་ལྷ་གཉན་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ཀྲང་ཡ་ཙི་ཟེར་བ་ཁོང་ལ་ངོས་འཛིན་ཞིང་། ད་ལྟ་ཟི་ཁྲོན་མིན་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཏེ་ཙི་ཐུང་རྫོང་ནས་ཀུན་གྱི་མཆོད་བཀུར་བྱེད་པའི་ཙི་ཐུང་ལྷ་གཉན་གྱི་ལྷ་ཁང་དེ་ཡུལ་ལྷའི་ལྷ་ ཁང་གི་ཐོག་མར་ངོས་འཛིན་གྱིན་ཡོད་མོད། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ལྟར་ན། དེ་ནི་ཁྲི་ཀའི་ཨ་མྱེས་ཡུལ་ལྷའི་བློན་ཆེན་གཉིས་ལས་ཤན་པ་ཙི་ཐུང་དང་ཤན་པ་ར་མགོ་ཞེས་པ་ལས་སྔོན་མ་ཤན་པ་ཙི་ཐུང་ལ་ངོས་བཟུང་འདུག       ཆིང་རྒྱལ་རབས་（སྤྱི་ལོ་༡༦༤༤ནས་༡༩༡༡ལོའི་བར）གྱི་སྐབས་སུ། རིག་ལྡན་སྐར་མའམ་ཝུན་ཁྲང་ལྷ་ཆེན་འདི་ཉིད། སྐབས་དེའི་ཆིང་གོང་མའི་སྲིད་གཞུང་གི་དྲང་བདེན་སྐྱོང་བའི་འཁོར་བློན་ཞིག་གི་སྐུའི་སྐྱེ་བ་བཞེས་དུས། བདུད་བློན་གྱི་དབྱེན་ཕྲའི་དབང་གིས་ཁོང་ལ་གོང་མའི་བཀའ་ཆད་ཕོག་སྟེ་སྐུ་སྲོག་ཤོར་བར་གྱུར། སྐྱེ་བ་དེའི་རྗེས་སུ་ཁོང་གིས་དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་བའི་མི་མ་ཡིན་པའི་མཐུ་རྩལ་ཅན་ཞིག་གི་སྐུའི་སྐྱེ་བ་བཞེས་ཤིང་། ཆིང་གོང་མའི་དབུ་བླ་སྟེ་དགའ་ལྡན་གསེར་ཁྲི་བྱ་རྩེ་རྒྱ་ནག་པ་བློ་གྲོས་རྒྱ་མ་མཚོའམ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ཚང་ལ་ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་འགྲོགས་ནས་ཁོང་ལ་གྲོགས་དང་འཕྲིན་ལས་བསྐྱངས་པར་གྲགས། རྗེས་སོར་ཁྲི་རྒྱ་ནག་པ་ཚང་མདོ་སྨད་ཡུལ་དུ་བྱོན་སྐབས། གོང་མར་ལྷ་གཉན་དེ་ཁྲི་ཀ་ས་ཆའི་བསྟན་བསྲུང་དུ་འགོད་པར་ཞུས་ཏེ་ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་ལྷ་གཉན་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར།        བྲག་དམར་སྟོང་སྐུ་རང་བྱོན།     བྲག་དམར་སྟོང་སྐུ་རང་བྱོན་ནི་ཁྲི་ཀ་རྫོང་ཀ་རང་ཤང་གི་མངའ་ཁོངས་ཨ་སྐོང་སྡེ་བར་གཏོགས་ཤིང་། ཨ་སྐོང་ཞེས་པ་ཡང་དེ་རུ་བྲག་ཕུག་ཅིག་ཡོད་པ་དང་དེའི་ངོས་སུ་བོད་ཡིག་གི་ཨ་ཡིག་རང་བྱོན་ཅིག་སྐུང་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་ཐོག་ཚུལ་དང་། སྡེ་བ་དེའི་བྲག་རི་རྣམ་པ་ཤིན་ཏུ་གཟར་ཞིང་བྲག་ལ་རྩྭ་སྐྱེས་མེད་པར་མདོག་དམར་སེར་ལྡན་ལ། བྲག་རིའི་རྣམ་པ་ངོ་མཚར་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། མིའི་གཟུགས་ཅནདང་ལྷ་སྐུའི་གཟུགས་ཅན། གླང་ཆེན་གྱི་འགྱིང་ཉམས། སྟག་སེང་གི་མཆོང་སྟངས། བྱ་ཆེན་གྱི་གཤོག་འགྱུ་བཅས་གནས་སྐོར་པ་རྣམས་ཀྱི་མིག་དབང་འཕྲོག་པ་མ་ཟད། ཡུལ་དེ་རུ་བྲག་དམར་གྱི་སྒོ་ཆེན་ཕྱེས་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་ལ་དམངས་ཁྲོད་དུ་ཁྲག་རྒྱ་སྒོ་ཟེར་ཞིང་། སངས་རྒྱས་སྟོང་གི་མཆོད་བཤམས་ཡིན་པར་གྲགས་ལ། བྲག་ངོས་ན་མཐོ་ཚད་མི་འདྲ་བའི་ལྷ་སྐུ་རང་བྱོན་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་བབས་ཡོད་པས་བྲག་དམར་སྟོང་སྐུ་རང་བྱོན་ཞེས་ཟེར། བྲག་དམར་བླ་རི་འདི་ལ་ད་ལྟ་རྒྱའི་ས་གཤིས་མཁན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཏྰན་ཞ་ས་གཤིས་ཅན་ཞེས་མཐོང་དཀའ་པའི་ས་དབྱིབས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གྱིན་ཡོད།    བྲག་དམར་སྟོང་སྐུ་རང་བྱོན་ནས་བྱང་བལྟས་སྤྱི་ལེ་གཉིས་ཀྱི་མཚམས་ན། ཤན་པ་མེ་རུའི་རྫོང་མཁར་མཛོ་མོ་རུ་རྫོང་དང་ཤན་པའི་བླ་རི་ཅོག་ལ་མཚར་རྩེ་ཡོད་པས་ཀ་རང་ཤང་ནི་ཤན་པའི་རུ་རྫོང་དུ་ངོས་འཛིན་གྱིན་ཡོད། དེ་ནས་བྱང་ངོས་ཀྱི་སྤྱི་ལེ་གཉིས་ཀྱི་མཚམས་ན་ཚེ་འགུ་མཁར་ཐོག་གམ་དཀར་བརྗིད་དཔོན་ཚང་ཡོད།
   pilgrimage sites  subjects 2608 For more information about this term, see Full Entry below.Subjects Tibet and HimalayasTopicsPlacesFull EntryRelated Subjects (1)Related Texts (2)Related Images (1)Related Audio-video (1) Amdo  subjects 1079 For more information about this term, see Full Entry below.Subjects Tibet and HimalayasBibliographic ClassificationTibetan and HimalayanCultural and Environmental GeographyPlacesTibetFull EntryRelated Subjects (1)Related Texts (24) Ziling  places 1149 For more information about this term, see Full Entry below.Feature Type Collected Urban UnitsPlaces EarthAsiaChinaQinghaiXiningFull EntryRelated Subjects (1)Related Places (5)Related Texts (6)Related Audio-video (1) Triga  places 1176 For more information about this term, see Full Entry below.Feature Type CountyPlaces EarthAsiaChinaQinghaiTsolho Tibetan Autonomous PrefectureFull EntryRelated Subjects (1)Related Places (76)Related Texts (116)Related Audio-video (81)Related Images (192) Jojo Lhakhang  places 22823 For more information about this term, see Full Entry below.Feature Type TempleFull EntryRelated Subjects (8)Related Places (1)Related Texts (2) Minyak Dratsang Trashi Chömpel Ling  places 22816 For more information about this term, see Full Entry below.Feature Type MonasteryFull EntryRelated Subjects (6)Related Places (1)Related Texts (2)Related Images (2)